PASALṬHA CHHUANSANGA | Indona Leh Hmangaihna (Bung Nga Na) KHAWMU CHAWI

Chau tak in bûk chu an vâk thleng thei hrâm a, ruah lah chu a sûr zui ve leh bawk avângin hrehawm an ti kher mai.

Ni tlâk la hun chiah lo mahsela an awmna ngaw chhûng erawh chu a thim tawh hle thung a, chhûm lei vâk a tam avângin  ruah sûr lo mahsela a hnâwng churh reng tho ang.

Buk nghâk an ṭhiante chuan an hmuh veleh an lo bawisawm vat a, ṭawng erawh an ṭawng tam lo hlawm khawp mai. An hmel leh chêt zia ah chuan an ngaihtuahna ang a lo thleng dik vek niin alang hial a ni.

An ṭhiante chin hriat loh anih avângin Chhuansanga te chhuah hlân in an buk chu an lo thawm ṭha in an lo ti lian deuh a, Meipui pawh buk chhungah an lo chhep hluah mai bawk a.

Buk an thlen chuan Sangpuia chuan nikhua a hre tawh mang lo a, buk nghâk te chuan rang takin an lo bawisawm a, meipui kiangah chuan muttir in a ban a ṭhem dawh te pawh chu an lo siam ṭha nghal mawlh mawlh a.

Ṭhuama leh Chhuansanga pawh chu an chau kher mai, an hmai te chu a duk cher cher a, Ṭhuama phei chu a taksa a pilh nasa in hliam pawh a nei tam leh zual. Ruah ina a nan avâng erawh chuan an bal lo viau thung.

Khua a thim a, ruah pawh chu a sûr tlem ve telh telh bawk a. Chhuansanga te ho an chauh deuh avângin thil thlen dân leh an thil tawn te pawh chu tumah in zâwt tâ nge an ti lo a, chumi tlai chuan in be mang lovin an tih tûr an ti mawlh mawlh reng a, Meipui êng hnuaiah tui lo zet in zanriah an kil ho a. Sangpuia pawh a rawn harh tawh a, mahsela a chau angreng riau in mai, Ṭhut pawh a ṭhu chhuak ve peih meuh lo.

Zanriah te an eikham chuan an zînga upa ber Denga chuan, " Keini bûk lo nghâk tu te chuan thil danglam deuh leh fel lo emaw engmah kan tawng lo chu a ni a, In rawn thlen hma deuh khân Sapui chuan min vel deuh niin kan hre deuh a ni mai a, Nangni erawh chuan buaina nasa zâwk in tâwk ngei niin alang a, kan ṭhian dangte an kim ta si lo, thil thlen dan ang ang te chu han sawi mai a rem ang chu maw," tiin Chhuansanga chu a han melh a.

Midang ho pawh chuan an lo ngaithla châk angreng khawp mai, an beng tun in Chhuansanga chu an en ṭhap hlawm a.

Sawi tum in a kâ a âng hman zuau tih chuan Sangpuia chuan lo sawi khalh in Tawia leh Puia te hnu an chhui dan leh Chhuansanga hriatthiam loh thil te a rawn sawi a.

Chumi hnu chuan Chhuansanga pawh chuan tawi fel takin an thil tawn rapthlak tak te chu a sawi veleh a. An ṭhian dangte chuan mak an tiin nunna chân ta an ṭhian te chu an lainat êm êm ṭheuh a, mahsela tihngaihna a awm si lo.

Kapa, Sai an beihna a hliam tuar ber chuan a mut hmun aṭangin, " Kan ṭhiante ruang ramsa te'n a an ei ral mai tûr chu kei, ka phal thei lo a ni," a rawn ti a, Chutia a sawi tâkah chuan midangte pawh chuan an ṭhian nunna chân te ruang chu haw hma ngei a phum hmasak phawt an duh thu an sawi veleh ta ṭheuh a, an ri deuh mam mam a, an thu erawh a in hmu vek lo.

An aw ki a sâng chho ṭan ta tih chuan Upa Denga- pawh a rawn inrawlh ve ta a.

" Khai, nau te u, in hnial buai hun a ni ngai lo e," a han tih chuan thuawih takin an reh ve hlawm mai a.

"Engpawhnisela, thil danglam tak kan tawng ṭheuh a, kan rilru pawh a tibuai nasa tih pawh alang reng mai a.

Kan ṭhian nunna chân te ruang phum loh a han kalsan mai chu tih âwm loh tak ni mah se tun hunah chuan loh theih loh a kan kalsan rih mai hi a ṭûl tlat a ni. A chhan chu, he kan thil tawn hian engchen nge min zui dawn tih kan hre lo a, eng chen nge kan pal buak tawh tih lah hriat a ni si lo, chuvângin naktuk zîng ah helai hmun hi kan chhuahsan rih mai a ṭha a ni, kan zavai atân." a han tih tuman hnial en ah pawh an en lo, thuawih takin an upa thuthlûkna chu an pawm ve mai hlawm a.

Zankhua in ruah a sûr a, mahse sûr nasa erawh a ni lo, an meipui chu an vûr belh hluah a, mut zai an rêl ta a.

*******************************************************************************************************************

Khua a vâr leh meuh chuan ruahsur pawh a lo bâng tawhin ni pawh a lo chhuak ṭha et et khawp mai. Mahsela ngaw chu a chhah êm avângin a chhûng erawh a thim deuh ruai tho a, a boruak pawh a hnâwng deuh chup reng tho lawi si.

 Upa Denga remruat ang a hma takah tho in an insiam deuh zung zung a,  tûkṭhuan ei hma in an in chulai hmun chu an chhuahsan ta thuai a. An ṭhian thi ta te avângin leh inhliam an neih nual bawk avâng chuan an ngui in kal pawh an kal chak hran lo hle a. Sai nen a an in beihna avânga hliam tûar Kap-a bâk ah Sangpuia chu tiang hawl in an bai deuh suih suih a, Tawia'n a a bin Hranga leh Eng-a pawh an dâr leh nghawng ruh dik vak lo an ni bawk a, an kal chak hleithei bîk lo, Hrima leh Chhuansanga erawh chu pilh deuh pheng phung mahsela buaipui ngaiin an awm lo thung a.

Kha hmunah khân an ṭhiante  pakua ngawt an han chân thut mai a ni a, chân han tih ah pawh ngaihtuah ngam loh khawp a mak leh rapthlak in a ni mauh mai, an kalna ram chin lah an hre chiang bawk si lo, tuna la dam mi sawm leh pakhat zîngah pawh inhliam an awm nual a, an hmalam ah enginnge lo hmuak a, dam takin an khua an thleng kim thei ang em tih te chu tu pawh mai chuan an ngaihtuah tih hriat tak hian an mitmeng te chu a dul deuh ruih hlawm a.

An kal lam a an zawh bawk zawh zel a kal an ni nâ a, chawhma chhûng in vawi thum ngawt mai an kalna hnu ah an kal nawn mai chu mak an ti ang reng hle mai a,  Chu thil avâng a tukṭhuan ei tûr pawh a chawl khawmuang hman lo an ni bawk.

An rilru a chiai a hlauh avângin Upa Denga chuan tukṭhuan ei tûr a chawlh a rel thuai a.

An buhfai neih pawh a tlem tawhin chhuan hnih bâk an daih tawh kher lo ang, sa erawh an ngah angreng phian thung a.

Chulai hmun a riah loh hrâm chu an duh ṭheuh avângin an ei rawngbawl pawh an hmanhmawh viau a, khua lah chu a tlai chak angreng phian bawk si.

An chawlhna thlang lawk ah chuan kawr lian vak lo hi a awm a, tui pawh a ṭha angreng viau a, chuta tui chu a ni, anni pawh chuan an châwi.

 Chaw an eikham chuan kal mai tûrin an insiam a, an zînga pahnih Hminga leh Zuala chuan an tuiûm neih ang ang te lakhawmin an tui pai tûr thâl tûmin kawr lam chu an pan thuai a.

A hma pawh a an châwi, an chawlhna kiang lawk a kawr tui kha a ni a, an awmna hmun aṭang erawh chuan kawr chu a hmuh theih loh thung.

An insiam a, kal mai thei tûr a an inpeih pawh chuan Hminga-a te ṭhian dun chu an la rawn kîr lo a, an kalna kha Tuibur hmuamda pawh tling lo khawp a hnai, an kiang lawk anih avângin an ṭhiante tân chuan rei tak a ni.

Vaibel te an han beng ṭha a, ngaihṭhat lohna tham lai an thang ta tih chuan an zîng a upa ber Denga- chuan," Khai a, hei Khua lah chu a tlai zêl mai si a, Hminga te pahnih chu, Ro-a, nang i va ko mai dawn emni, anni hian Sâ te an lo melh a ni ange, kan theih ang ang a hmanhmawh hi a ṭha ngai e," a han ti a.

Ro-a pawh chu thuawih takin Denga- sawi zawh rual chuan tlan liam ve nghal a.

Mahse arei lo, a rawn kîr leh thuai a, an ṭhiante erawh an tel lo, Hminga Silai leh Zuala Iptepui a rawn ak thung a, an kiang a rawn thlen chuan,

"Anni chu ka hmu hauh lo mai, an tuiûm erawh kawr ah a ngai ngaiin ka rawn kalsan," a ti a.

An vai chuan mak an ti ṭheuh a, " Kan kalna lam tûr a ni tho a, khawimaw laiah an inthiar te a ni ang, kal ila, kan au pah mai dawn nia," Denga- chuan a lo ti a.

An zînga pakhat chuan, "Inthiar pawh lo ni sela an rei rêng rêng anih chu, an hriam lah an keng bawk si lo." a ti niah niah a.

Mahsela Denga chuan angai pawimawh duh lo, a vaibel a seh ri rawp a, a a ipte pui ak in silai a pû a, kawr lam pan chuan a kal ta nghâl a.

Midang ho pawh chuan i hê lovin an zui ve nghal bawk a, mahsela an ngaih chu a ṭha tehchiam lo thung.

Rei lo tê a'n an tui thâl tumna hmun pawh chu an thleng thuai a, Ro-a sawi ang takin an tuiûm thun khah sa te chu lung nghêngin an lo inhûng a, an la thâl loh te pawh an bulah chuan a tlu zâwng hian an lo awm bawk a, han en mai chuan ngaihṭhat lohna chhan tûr emaw thil danglam deuh hmuh tûr a awm hran lo.

Denga'n-  lei a a ipte ah lai nghah pah a," A bul hnai vel hi han enkual teh ang u khai." a han tih chuan midang pawh chuan an phur te chu an nghat ve sap sap a, Silai leh Chempui hûm chungin kawrte- bul vêl hnim pik ah chuan an inṭhen darh zui ta a.

An zawng nasa angreng viau a, a khât tâwk in an han au leh ṭhîn tak na in chhângtu rêng rêng an awm lo, an hniak leh sulhnu âwm ang hmuh tûr a awm bawk si lo, an beidawng tlâng hle mai a.

Khua a tlai zêl bawk si avângin an han in au khâwm a, kal zêl dân tûr te an han sawi khawm nak nak hlawm a, a ṭhen chuan an kiang lawk a an chawlhna ah khân innghah a, an ṭhiante zawn pah an duhlaiin midangin kal zêl a, kal pah a zawn zawm zêl te an duh bawk a, dam a hmuh inring tawh lo te an awm bâwk nen an thu a fel hleithei meuh lo.

"Kan ṭhiante chuan engpawh lo tâwk sela, dam a kan hmuh i beisei tlâng teh ang u, Tin, he ngawpui hi kan vai hian kan hrechiang lo ṭheuh a, chuvangin kan khaw lam pan zêl a kan kal thuai thuai hi a ngai a ni, kan thil tawn tawh te aṭang pawhin kan hrethiam tlâng anga," Denga'n a tih chuan lungawi loh hmel deuh hian Hranga chuan," Kan ṭhiante chu heti hian kan hawsan mai ang a maw? Kan ṭhiante kan zawng tawh lo ang maw?" a ti rum ta ṭhak mai a.

Denga chu buai hmel deuh hian a'n rûm hak a, chutah dam tak hian, " Ni lo e, kan zawng dawn alawm, kan hmu leh êm êm ang, mahsela hei khua a thim dawn ruai tawh a, helai hmun ah lah riahbuk han sual mai a remchang si lo, chuvangin he kawrte hi zawh thla zêl ila, riahbuk sualna remchang a awm zâwk ang, kan innghat ang a, hma kan la thar zâwk dawn nia." a ti dap dap a, ngaihdan dang vak nei an awm lêm loh avângin Denga sawi ang chuan chu kawrte hrûl ah chuan an kal veleh ta zêl a.

Chuta an chhuak leh chu an hawi tang deuh hru tawh hlawm a, an silai leh hriamhrei dangte pawh hman mai theih tûrin an lek far hlawm a.

Chu kawrte an zawh chu an rin ai daihin a lo lian mai a, ngaw hnuai ni siin a kam velah te chuan lung lian pui pui hi a lo awm zel zul mai a, tui erawh a tam lo angreng.

Mel khat kâwi vel chu kawrte, lui dung an zawh hnu chuan khua pawh a lo thim ṭan a, anni pawh chuan hmun rem lai deuh zawngin riahbuk an sual zui ve thuai a.

Khaw thim rual in Thla- a rawn chhuak a, riahbuk an sualna lai kawr kam chu ngaw pâwn chin anih avângin a rawn chhun êng deuh riai a, Meipui an chheh nen chuan zan khaw thim pawh a zia khawp mai, unau hmel hai hun ang vel riaiin an awmna vêl te chu a êng riai a.

An awmna lai kawrte hi ngaw pawn lam a ni a, ngaw leh ngaw inkar ah kawr chu a awm a, kawr thlang lam zêl erawh chu lungpui lian tak tak atam avângin an awmna lai aṭang chuan a hmuh thui theih vak lem loh, an zawh tirh lai a kawrte kha chu zuan ka hlen mai theih vêl a zau a ni a, mahsela an zawh thui zel a, a mawng lam erawh a lian thla telh telhin a kam ah pawh hnim nilovin lungpui lian tak tak a awm tam ta zâwk a, tuna an riahbuk sual bul phei chu a zau tawhin a vâng lam pawh hlam sawmnga vêl lai a ni a, mahse tui erawh a tlêm in khûp chen pawh a tling ṭha ṭhum lo ang.

Kawr mawng lamah chuan lungpui lian leh hrawl tak tak an in chhêk thluah a, a kam mai ni lo, a kawr lai ah te chuan an ding thluah bawk a.

An chau viau na in an mut erawh an châk vak lo hlawm a ni ang e, buk kawt a an meipui chheh hualin an ṭhu mu deuh far hlawm a.

An bûk pawh kawr kam lungpui rinchhan in, a chung an zâr belh tawp a ni mai, chutah chuan inhliam an neih Kapa leh Hrânga chu an ṭhu mu a, ram pilril a ni bawk a zan a lo thlen meuh chuan thâwm ri va a tam angreng hle mai a, han kûk râih râih leh hnim pal ri sut sut ri te chu anni chuan engah teh vak an ngai lo.

A tûk lam a an khawsak dân tûr te leh an thil tawn tawh ho te sawiin an titi hlawm a, Lêng hâwn ar khuan hun âwm velah chuan Buk chhunga awm Kapa chuan ring angreng tak hian, "Saw..." tih leh a hma zawn kawh chu a rual ta thut mai a, midang ho chu an phu chiang kher mai.

Kapa- kawhna lam an han hawi chuan an ding ṭhawt hlawm a.

An awmna ep kawr kam lehlam ah chuan an ṭhianpa bo  pakhat zâwk Zuala- chu chak vak lo hian lui mawng lam pan hian a lo kal hnek hnek chu niin.

Thla êng ina a chhun ên riai avângin a bâl hle tih pawh a hmuh theih a, a sam pawh a hrêu vin a thlah hnuang bawk a.

An awmna aṭang chuan an han aû vak vak nâ in hre âwm pawhin alang lo, a kal ngaiin a kal reng a, a hmai chuan a hmalam ngîl takin a hawi a. 

Theih pa tâwp tâwp a ring a an aû chung pawh chuan hre lo ang hmiah a ni mai. Chu chu Denga leh Sangpuia chuan an hrethiam nghal thuai a, chuvangin an meichher siam sa chu an dep kai thuai a.

Sangpuia chu ala bai saih saih avângin Chhuansanga chuan a meichher kenlai chu a pawhthlâk sak lawk a, kawr tui chu a dai phei zui nghal a.

A ṭhen chuan anla aû zêl a,  Sangpuia chuan, " Chhuansanga saw zui rawh u, saw Zuala saw a kal liam dawn nia," tiin midang chu a'n hrilh a.

Denga- chuan Chhuansanga chu a ûm vat a, an hnungah Roa, Ṭhuama leh Hrima-te pawh chuan Zuala au chung zêlin tui an dai phei ve sawk sawk bawk a.

Inhliam ho, Sangpuia, Enga leh Hranga- te chuan buk an lo nghâk thung a, mahsela engpawh thleng thut thei a ni tih hria in an silai chu an lek far hlawm a.

Chhuansanga leh Upa Denga- te'n kawr tui an dai mêk lai chuan Zuala chu lungpui phênah hian a kal liam hman a, "Zuala." ti chung zêlin an tlân a, a kal liamna Lungpui an thlen chuan Zuala rêng rêng hmuh tûr a awm lo, lungpui bulah chuan a hniak a tâwp tlat si a.

An han hawi vêl a, an hrilhhai dûn kher mai, chutih lai chuan an ṭhian dangte pawh an lo thleng ve a.

A hnu a bo daih avângin han zawn chhunzawm ngaihna mai an hre lo tlâng hle a. Chu lungpui bul chiah chu ngaw a ni nghal mai a, a thlanglam erawh kawr dung zêl a ni a, lungpui a awm thla zêl a, a ṭhenah chuan han lawn kai ngai te hial a awm bawk.

Tichuan an in ṭhendarh ta ringawt a, Chhuansanga leh Denga- chuan kawr dung an zawh a, midang erawh chu ngaw chhûnglam ah meichher nen an tlân liam ve thung a.

An riahbûk aṭanga mel chanve vêl ṭhelh harsa ti takin lungpui lian tak tak kâr a tla zep in an kal zêl a, a khât tâwk in an aû reng bawk a.

Chutia lung khawkrawk kâr a an kal zêl lai chuan rin loh tak maiin lengkir an thleng ta thut mai.

Hlam zanga vêl lai a tûr a sâng hi a ni a, a hnuailam ah chuan tui a awm mang lo a, lung erawh a lian pui pui a ding fur hlawm a, chu lengkir  hnuai vel chu a fai thla deuh hun a, kham lai velah chuan  âwn tak tak hian thingkung a ding pheuh pheuh thung hlawm.

Thli lah chu a thaw deuh vûk vûk mai lehnghal a, An pahnih chuan an hrilhhai dûn kher asin, lungpui chung aṭang chuan fimkhur takin an han hawi kual a, "Zuala" tiin an han âu nghek nghek a, an aw thangkhâwk tih loh chu chhâwn tu dang an awm lo.

Chutih lai chuan Denga chuan, "Saw le, saw ta saw..." tih leh an awmna sîr lam chu rang tak hian a kâwk a, an ṭhianpa hming chuan a aù zui nghâl zat a.

An awmna lungpui sîr lam, an hma lam a ni mai âwm e, lungpui tohlawh sei angreng tak, lengkir chung a lawr vûn lam pan chuan Zuala- chu harsa tih hmel tak hian lung chungah chuan a lawn phei zêl hi a lo ni a.

Chhuansanga chuan a hmuh veleh a meichher a dah lawk a, fimkhur takin chu khâm chung a lung lian tak tak chungah chuan a phei ve ṭan ta mai a.

Denga chuan, " Chhan chi a ni dâwn em ni? Chhuansang, kan thil tawn hi a mak zozai ta deuh chu a ni." a ti chuai raih a.

"Kan hnuailam khu en teh, a zuang thla anih chuan chhan ngaihna a awm tawh lovang, mahse tunah chuan ala zuangthla lo." tih pah in Chhuansanga chu lungpui ah chuan a in perh kai a, bawk ti tih chung hian Zuala chu a pan phei ve hret hret a.

Zuala erawh chuan lungpui tohlawt chu a kai tawh thung a, muangchangin a ding a, tlâk palh hlauhna nei lo ang mai hian lung hmawr lamah chuan a phei leh ta chhut chhut a, lung tohlawt hmâwr tê ah chuan a ding ta vang vang a.

Denga leh Chhuansanga chuan an ko nasa kher mai, Zuang thla lo tûrin an âu a, mahsela awmzia erawh a awm lo.

Chutia Zuala ding reng chuan a hmalam ah a bân dinglam a phar chhuak a, hmalam ah vawikhat pên in chu lêngkír sâng lutuk maiah chuan a tla thla ta anih chu.

Kham pang aṭanga thingkung âwn dû mai lo lawr chu a dêng tliak thla rawp a, a hnuai lei aṭanga lung lo lawr fur maiah chuan thluak per chuai khawpin a zu insawh a.

"Ni lo, a ni thei lo, Zuala.." tiin Chhuansanga chu a ṭe chhuak a, mahsela tihngaihna dang a awm chuang si lo.

An thâwm vel hria in an ṭhian dang ngaw chhûng lam a kal te pawh chu an rawn kal hlawm a, thil thlen dân an hmuh chuan mak an tiin rapthlak an ti kher mai.

Chu lengkir lah chu mihring tân a han lawn chhuah theih loh tawp tûr khawp a sâng leh bir vut mai hi a ni a, a hêl a hêl tur pawhin nikhat vêl lai angai ngei ang.

Ngui nghiai in an riahbûk lamah an kîr leh ta a, thil thlen dan pawh Chhuansanga chuan a sawi peih lo, a chau in a hah a, a thil hmuh te kha mak a tiin a rilru an tibuai tak zet zet a ni.

Denga- chuan thil awmzia chu an ṭhiante hnenah sawiin a ruang pawh hlâwm chi a nih loh zia e, chulai lengkir ah chuan kal khân a awm loh thu te a sawi a, an thil tawn a mak tlâng bawk a tumahin thudang neih pawh an tum lêm lo.

Chumi zân chuan an mu tlêm hlawm kher mai, Upa Denga- leh Sangpuia phei chuan chhîn khat pawh an chhîng lo, meipui bulah an ṭhu tlaivar ṭhak a.

A tûk khua a lo vâr chuan ro an han rêl leh map map a, kawr dung zawh thlâk zêl chu thil tih chi a nih loh zia leh lengkir a awm thu te an sawi hnu chuan an khaw lam panna ni a an hriat an awmna ep kawr kam lehlam ngaw chhûng lam pan chuan an in zui chhuak leh ta hlawm a.

An rin aiin ngaw chhûng chu a pik lo angreng viau a, thingkung erawh an lian in an sâng hlawm êm êm a, ngaw tawntirh lamah lung lian pui pui, pâtêk leh lungsam bawm khah lûk, ṭuan leh mang ata tawh a awm niawm tak tak te an tam hle mai a, a ṭhen chu an len êm avângin an inkâr ah te lût tlangin a chungah te an lawnkai bawk a, mahsela an lût thûk telh telh a, a lung pawh a tlêm ve telh telhin a hmun pawh a lo zâwl ve telh telh a, kal pawh a nuam in an chawhma kal pawh a thui angreng khawp mai, an ni leh ni lo angin.

Sakhi leh ramar te pawh an hmu zauh zauh a, a tak hmu lo mahsela nghalrual thâwm te pawh hriat tûr a awm zauh zauh mai, mahse an rilru ah thil dang a awm a, an ngaihtuahna ah han pên sawn a awm hran lo.

Nilengin tluang takin an kal ve zêl a, a khât tâwkin an châwl pah zauh zauh bawk a.

Ṭumkhat chu beliang mun hun vel a ni tawh ang, hmun rem deuh a an châwl hahdam zo, an kal leh dawn chiah tih in Roa- chuan an hmalam hlam sawmthum vel hnim pik kâr a eng emaw phe vuai hi a hmu a, rang tak a zai zir in a ṭhiante chu  thâwm dîm tûr a hrilh in, eng emaw a hmuh thu a hrilh bawk a.

An silai leh hriamhrei dang te chu hman mai theih tûrin an lek thuai a, Roa- thil hmuhna lam pan chuan an kal leh ta a.

Thui vak lo an kal hnu chuan an hma deuh lawk a an ṭhian bo ta pakhat zâwk Hminga, thingkung lian tak pakhat phên a a kal liam tûr chiah hi an hmu leh a.

Ṭhuama chuan auh tum in a ka a âng hman zuau a, mahsela Denga- chuan a ka a rawn hup sak vat a, an vai a hriat tûrin zâwi te hian, " Thâwm dîm ang u, amah chauh a ni lo ania," a ti sê sê a.

Muangchângin an ṭhu hniam a, an mit erawh an lên kual nasa viau thung. Chutia hnim pik zîng a an ṭhu fel chiah tih chuan an piah deuh  a hnim chu a ri sun sun a, rei lo te ah mihring ni si, palian leh vun dum hlak mai hi a rawn chhuak hlawl mai a, ding chungin a hawi kual vut vut a, chutah an ṭhianpa Hminga kalna lam pan chuan hnim a tâwn phei zui leh ta buan buan a.

A hnim tâwn ri pawh a reh a, hla tak a thleng tawh ang tih ah anni pawh chu an tho chhuak a, chu mihring leh an ṭhianpa kalna lam pan chuan fimkhur takin an kal zui ve leh ta a.

Thui vak pawh an kal hman lo, an hma lawk ah chuan thingkûng lian êm êm mai, a bul lam pawh patling panga pawm vêl lâi tûr hi a lo ding luah mai a, a zâr te chu hmanhmawh tak a ulh thleh ang mai hian an kî kâwi nasa kher mai, hnah erawh a nei hauh lo thung.

A kûng chu sâng tak maiah hian a bung rual hmawk a, a bulṭhut lei chungah chuan a zung a rawn inphan kual ṭek ṭuk a.

A bul vêl zau tak chu a fai an a, hnahthel tla pawh hmuh tûr a awm lo, uluk tak a phiah fai ang mai a ni.

Chulai hmun an han chuang chhuak chu mak tiin an ka hau hlawm a, chu aia mak an tih chu, chu thingkung zâr sâng tak mai, naupang pawh a dâwl kher lovang tih khawp a tê ah chuan an ṭhianpa Hminga chu a kut pahnih lukham a rem tak mai a a mu chu a ni. Anni hnungchhawn zâwng chuan a lo mu a. Chu thingkung a lâwn chu thil harsa a ni lovang, mahsela a zâr sâng leh te lutuk maiah chuan engtin nge an ṭhianpa chu a mut theih zâwk tih chu an ngaihtuah ṭheuh a.

Ṭhuama chuan ring tak hian a han aû a, mahsela an ṭhianpa chu chêt pawh a che eih lo. Chutah thingkung lamah chuan an vai chuan an tlan phei huk a, a hnuai zâwn aṭang chuan an aû ta nghek nghek mai a.

An kohna te hre âwm pawha a lan loh avângin Ṭhuama chuan a silai leh a iptepui ah lai chu leiah theh thla in thingkungah chuan a lâwn zui ta nghal a.

Hminga awmna lai thing zâr chu hlam sawmsarih vêl lai a ni ang, Hlam sawmthum vêl a sâng a lawn lai chuan Ṭhuama hnuai lam lei aṭang chuan an ṭhian dang te chuan Hminga chu an lo aû mêk a.

Chutihlai chuan thil mak tak a lo thleng ta thut mai, Thing zâr pakhat chu a che ṭual ṭual a, thlî a thaw pawh a ni si lo, thing zâr ṭhenkhat pawh chu an rawn che ṭual ṭual a, thingkung a lâwn mêk Ṭhuama hnungzangah chuan a rawn hlap zawt a, vawikhat mai pawh a ni lo, a zâr dangte pawh chuan an vaw zui ve ta zawt zawt a.

Chu thil an hmuh chuan lei lam a awm te chuan Ṭhuama chu lei a chhuk rang tûrin an rawn aû a, mahse a harsa tawh tlat si, zuanthlak nân chuan a sâng tawh lutuk, lâwn zui zêl a tum viau nâ in a chunglam a thingzâr te pawh chu an rawn che ṭan ve tawh bawk si.

Chu chauh a ni lo, lei lam a'n thlîr chuan a ṭhiante chu tlân darh hak in a hmu a, a ṭhen chu tlân pawh an ni lo, lei a paih chawrh ang mai hian an  thlâwk dâwrh mai bawk a.

Ani chiah rêng a, thing zâr ina Ṭhuama- an hlap vêl lai chuan thingkung bulṭhut lei chu a rawn nghîng lawih a, thâwklehkhat ah a rawn darh chuai a, a hma daih tawh a an hmuh pa, palian leh vun dum rûn mai kha leihnuai aṭang chuan a rawn zuang chhuak hlawl mai anih chu.

Chumi rual chuan thingkung bul lam leh a hnuai lei aṭang chuan thing zung tam angreng tak hi rul ang mai hian an rawn dawk chhuak a,  lei a awm ṭhenkhat ke leh kut ah te chuan an rawn zial a, thingkung lamah chuan an hnûk phei hrawt hrawt hlawm a, mahni invên ngai bawk si, ṭhiante chhan ngai bawk si anih avângin an vai mai chuan an buai nuai nuai a.

Lei a tlu Kapa ke leh nghawng a thing zung ina a zial a, thingkung lam a a hnûk phei a hmuh chuan Denga- chuan a silai a paih lawk a, a chemtum lek chhuak in Kapa- chu a ûm a, a zialtu thingzung chu a sât bung hmawk a, thingkung hlat zâwng chuan a hnûk phei hrawt hrawt a, mahsela a tukkhum ah chuan palian tak mai chuan rawn ṭhâm in an piah lamah chuan Denga chu a vawrh phei dâwrh a.

Hmanraw keng tawh lo Kapa- kutthlak zui a tum leh rual chiah chuan a âwm chu a ri dawt a, thisen tak ngei nguai hi a rawn luang chhuak zawih zawih a, thinrim nge a na ti zâwk(!)

Rapthlak tak hian a ṭê ruai ruai a, Kapa rêng a ngaihsak tawh lo, silai a rawn kap tu a piah lawk a ding Sangpuia lam pan chuan thaw ri sûk sûk chung hian a phei ta zâwk a.

Sangpuia chu a hnungtawlh hret hret a, a hmanhmawh lutuk chuan fungi- a thlauh palh ta lehnghal anih chu, chu pa nen chuan an in hnaihchilh tawh êm avângin chhar hman a ni tawh si lo, a silai ngul lamah chuan a han vuan a, a hma a Sih huai an beina lamah a bân lehlam ruh a tliah tawh bawk si avângin duh angin a chelh nghet thei lo lehnghal.

Chu palian ina man tuma a ban lai chuan a kut leh bân vêlah te chuan a theihpatawp in a silai chuan a lo vaw ta nghek nghek mai a, mahsela na ti hmel erawh a pu hran lo kher asin.

Chutih lai chuan an hnunglam aṭangin Chhuansanga hian chu pa hnungzangah chuan silai in a rawn kâp a, a hlo dang thunna hman a awm tawh bîk si lo, lei a Denga silai thlauh chu chhar in chu pa malpui ah chuan a kâp zui leh ta a.

Chu palian chu a ṭhingṭhi deuh hnawk a, a rûm ri hum hum a, mahsela rei lo te ah rawn ding chhuak leh in  Chhuansanga lam pan chuan a bâi phei nghauh nghauh a.

Chhuansanga nen a an inkar a awm, Thingzung sei ina a nghawng leh a ke a a zial mêk, leichâr a mu reng Hranga- bulah chuan kûn hniam in rapthlak tak hian a hrâm vak a, Hranga lu chu a kut pahnih in a a ṭhuai vak a, mitkhap kâr an a ṭhuai bung hmawk a, Chhuansanga vawm nan a hmang zui nghal a. Mahsela a fuh lo hlauh mai.

Chutiang thil vêl lei lam a a thlen lai chuan thingkung a lâwn Ṭhuama- chuan a nunna a lo hloh tawh thung.

Chhuk theih si loh, lâwn zui zêl theih bawk si lohin a lai lak lawh ah a tâng a, hriamhrei a ken loh avângin thing zâr ina an rawn hlap na lakah invên chu a harsa a ti hle a, thing bul lam aṭanga rawn lawr chhuak thing zung hrui sei tak chu thingkung behchhan a rawn invial chho vin a ngal leh a bân lehlam ah an rawn zial a, thing zâr pakhat a rawn vaw tu zîng a a ṭang zum tliak sei tak chuan a thin hnun ah tak a rawn vit zui bawk nen, rei lo te ah a thi zui ta a.

La che ṭha vak thei lo inhliam Enga pawh chu thingzung hrui sei tak chuan a nghawng leh a ke pahnih ah zial in thingkung lamah a hnûk phei a, ani pawh chu thingzung chuang a zial hlum bawk a.

Chhuansanga pawh leiah a tlu thlawrh a, thawhlehna hman a awm loh avângin a bul mai lei a a iptepui let reng chu bawkvâk rawk rawk chungin a pan a, mahsela a thleng hman lo, Palian-a chuan a ngalrek pahnih ah a man lawk a, ṭe ruai chungin lei vuak nan a hmang ta dawt dawt a.

Vawi nga vawi ruk vêl lei vuak nan a a hman hnu chuan silai a rawn puak leh ta dawt dawt a, Denga, Sangpuia leh Roa te chuan chu pa chu an rawn kâp hi a lo ni a, hmanhmawh takin an silai hlo an thun pah a, dimna tel miah lo vin an rawn kâp mawlh mawlh reng a. Chhuansanga a manna chu thlah in an ni lam chu a hawi a. Hrima leh Kapa erawh chu thingzung hrui khân a lo tibuai tâwk hle mai, an zialna te chu an chempui chuan an lo vai nasa mai a.

A taksa chu a ri dawt dawt a,  thisen tak ngei nguai hi a vun dum tak maiah chuan an luang zawih zawih a.

A thinrim kher mai, a tê ri chu ngaw chhûngah a khâwk rum rum a, a tu ber nge kutthlak hmasak tûr tih ngaihtuah niawm takin a hawi kual hruk hruk a, silaimu in a taksa an den lai chuan a tê leh sawk ṭhîn bawk a.

Thisen nen a inchiah piah nuai Chhuansanga chu a rawn che ṭalh ṭalh a, thei leh thei lo a a bula a iptepui chu  ban ṭâwk ṭâwk in a chempui a hriam tak chu a la chhuak a.

A thâ zawng zawng sâwm khâwmin a tho chhuak a, Lei a ṭhu sawp chung a silai lek tu Denga- lam pan a kal chhut chhut palian a lam ah chuan a theih patawp a chakin a tlân phei a, nghet tak a a chem hûm chungin a zuang vak a, a thâwm hria a alam lo hawi mêk palian a nghâwng ah tak chuan a theih tâwp a nâ in sât ta chawrh a, a bân a vai nat êm avângin amah pawh chu leiah a let hlâwm tawp a.

Chu palian-a chu a ṭhingṭhi hnawk a, a lu erawh leichâr ah a tla ri bawl a.

Chu veleh an kiang vêl a thingkung chu an ri sun sun a, thlî na vak lovin rawn thaw  vuai vuai a. Mak tak maiin chu pa thih rual chuan thingzung hrui sei te pawh chu an chawl ve nghal a, Kapa leh Hrima pawh chuan mak an ti nasa mai, an ke a zialtu te pawh chu muangchangin an in phelh a,  sah bun ang maiin leiah chuan che lovin an awm ta reng a.

An vai chuan an in en a, an thil tawn chu a tâwp tawh tih an hre ṭheuh a, an thaw huai hlawm mai.

Chutih lai chuan ṭe ṭhawt thâwm hi thingkung lamah chuan a rawn ri chhuak a, thingzar lam an han hawi chuan an ṭhianpa Hminga, thingzar a mu an hmuh kha a awmna thingzar ah chuan a kut pahnih a uai tângin a lo inkhai hi a lo ni a, Chhuansanga hming lam in ṭanpui tûrin a aû a, chhan tlak ala awm thu te pawh chu.

A hnuai zâwn ah chuan an theih ang angin an tlân phei vat a, Hrima chu thingkunga lawn tumin a zuang kai nghal a, Chutihlai chuan na tak a thli rawn thaw in hnahthel te pawh boruak ah an lêng darh chum chum a, Hminga- pawh chu thli na tak chuan chhêmin lei ah a rawn aû thla vawn vawn a.

A hnuaia thingzar ṭhenkhatah chuan rawn in sawh thla in thing bulṭhut a a zung bawl ṭuk ah chuan a rawn thûm thla ṭawk a, che leh tûr chuang a awm ta bîk lo.

A kiangah chuan an tlân khawm vat a, Chhuansanga chuan a lu ah dawmin a pawm kâng a, a hming a a koh mawlh mawlh hnu chuan Hminga- chu a rawn khuh khak khak a, a khuh zâwng chuan a ka aṭangin thisen a rawn phuh chhuak ṭhâwt ṭhawt a.

Muangchang a mengin anni chu rawn nuih a, zâwite hian,

"Min chhanchhuak ta, ka lawm e, in zavai a chungah ka lawm takzet e," a ti a, an khuh leh khak khak hnu chuan,

" Kha kha Khawmu- a ni, Zuala nen min man a, min thlawhpui a, a châng leh min kalpui a, min sawisa reng bawk a, mahse a thi tawh, in that tawh, mahse phuba anla rawn la thei, amah chauh saw a ni lo, he ngaw hi inchhuahsan vat angai a ni." a tih zawm leh a.

Chhuansanga chuan, " Ni e, kan that tawh alawm, a man tawh ngai lo ang che, tunah kan zavaiin he ngaw hi kan chhuahsan ang." a lo ti a, Hrima leh Kapa chuan an ṭhian thi ta te chu an lo enkual a, an silai leh hriamhrei te pawh an lo chhar khâwm a, Hranga ruang khawngaihthlak tak mai hlawm tum a an buatsaih lai mêk chuan Ngaw chhûng lam a thingkung te chu sâwi nawk nawk ang mai hian an ri leh ta sung sung mai a.

Hminga chuan an awmna piah leichâr a let reng Palian- ruang chu melh in, "Tunah in kal nghal angai a ni, kei chu min chhanchhuak tawh a, min man leh tawh lovang, amah ang tam tak an la awm a, chuvangin helai hmun mai ni lo, he ngaw chhûng hi in chhuahsan vat angai a ni, tunah kal nghal rawh u, an rawn kîr tawh dâwn anih chu." a ti leh a, a sawi zawh rual chuan muangchang a a mit chhîngin a boral zui ve leh ta a.

An vai chuan mak an ti kher mai, an awmna bul thingkung lian tak chu tlu tûr ang mai hian a auh ri tuar tuar a.

"Kan kal nghal angai." tiin Hrima leh Kapa- chu an ṭhiante bulah chuan an rawn tlân phei a.

Chhuansanga chuan Hminga- ruang chu dîm takin leiah a nghat a, an zavai a phut zawkna khawp in thâwm dang a rawn ri chhuak leh ta.

A hma lawk a Chhuansanga tihhlum tâk palian lu bung kha a rawn meng leh thut a, rapthlak tak in a rawn nui leh ta huah huah a.

A ṭê ri chu ngaw chhûngah chuan a khâwk rum rum a, thli na tak a rawn tleh zui nghal a, boruakah hnahthel an lêng chum chum a, ngaw chhûng a thing te chu an insâwi a, an âwn dual dual a.

"Hmanhmawh rawh u, kan kal nghal angai," tiin Kapa leh Hrima chuan an ṭhiante chu an tlansan zui a, midang pawh chuan anni chu ûm in an khaw lam hnaih ngaw chhûng lamah chuan an tlan liam zui ve leh ta a.