TUMCHHINGI LEH RALDAWNA | Based On Mizo Mythology

Vanchung sâng tak a chêng ṭhin Pathian chi te zîngah chuan nula hmelṭha êm êm mai Aithangveli a awm a, chu nula leh leh lei mihring te zînga tlangval hmelṭha a an sawi Thlihranthanga- te chu inneiin fa duhawm tak mai an nei a, a hming chu Raldawna a ni.

Hetia van mi leh lei mihring an inneih hian harsatna tam tak an tâwk a, lei lam a an chen tlat avângin Aithangveli chhûngte hian an awmna hmun a koh haw tumin lei chungah thlipui nasa tak an tleh tîr chiam a, chu thlipui hmang chuan Aithangveli chu Van chung sâng lamah an hruai haw ta a.

Chutianga Van lama a nupui haw tâk hnu chuan amahin Thlihranthanga chuan an fa sên chu enkawlin a lung a leng thei êm êm a, a fa pawh chu a enkawl ṭha thei meuh lo.

Rei vak lo ah chuan a fa chu a boral a, a nupui awm bawk si lo, a fa ina a thihsan tâk bawk si avâng chuan khawhar takin a nun a hmang a,

A tawp a tawp ah chuan ani pawh chu a boral ve ta a.

Aithangveli, Van chung sang a chêng chuan chu thu chu a lo hriat chuan hmanhmawh takin lei ah a chhuk a, a pasal thi tawh hnu chu a thiltihtheihna hmangin a ti nung leh a.

Tin, an fapa pawh chu thlân a phûm tawh niin a ruh chauh awm tawh mahsela a hmangaih êm avângin a thiltihtheihna zawng zawng sãwm khawmin a ti nung ve leh bawk a.

Tichuan an chhungkua chuan van lama chêng tûrin an kalbo ta a.

Mahse hun a lo rei a, an fapa Raldawna pawhin nikhua a lo hriat ve tâkah chuan lei nun hre ve rawh se tiin a pa chuan lei ah a chhuk pui leh ta a.

Mahsela a nupui Aithangveli erawh chu a pa Pathian chi ropui tak leh a chhûngte chuan mihring ang ngawt a lei a chen chu an rem tih loh avângin kal ve an phal lo thung.

Tichuan an pafa chuan pathian chi te zíng ami Khuavang Lal Thil pathian Sabereka hnenah  an kal a, ani chuan thli na tak, ṭhawng aleivir hmangin lei ah a thawn thla ta a ni.

Sabereka hi Khuavâng Lal te zînga pakhat a ni a, a fanu chu Thlanrawkpa khan nupui ah aneih nghe nghe kha.

Thli leh ruah Pathian a ni a, a pa chu Belebuta a ni a, Belebuta pa chu Țuanlehmanga a ni, Ṭuan lehmanga pa chu Khuareia a ni a, Khuareia pa chu Hmakhawsanga a ni.

Hun a lo kal zel a, an pafa chuan leiah chêngin an khawsa ta zel a.

Raldawna pawh chu a lo tlangval a, pathian chi leh mihring thlahpawlh (demi god) anih avangin a hleitling in a hmelṭha hle a.

Chung hun lai chuan Pathian chi zîng a ami tam tak chuan lei mihring te nupui pasal ah neiin fa thiltithei tak tak te an nei nasa hlawm hle a, chung milian leh pathian thlah te chu hmelṭha tak tak vek leh mihuaisen leh lian tak tak vek an ni hlawm.

Ani pawh chu Pathian te zîng ami leh mihring thlahpawlh a ni a, mahse a pa Thlihranthanga hian a ni chanchin leh an thlahtu te lam chanchin a hrilh ngai loh avângin engmah a hre ve hauh lo thung a.

An khua a mi tam zawk ina an chanchin an hriat avângin a pa Thlihranthanga hian a fapa hian hriat hun nei ngei dawnin a hria a, chuvangin a lo tlangval tirh hian khaw dangah a pem pui daih a ni reng a.

Chung hun lai chuan an khaw bul hnai lawk a thil thleng,  Pathian chi zîng ami tlangval unau paruk leh lei mihring nula hmelṭha Siruk unau an tih mai te chanchin chu a thang nasa hle a, mahsela Thi thei lo chatuan mi, Pathian te meuh chuan thi thei mihring te chu nupui pasal ah an duh tak tak thei dawn em ni tih chu a ngaituah ve fo a.

Chutiang thu tam tak thang zîngah chuan Van chung sâng a cheng Pathian te fanu hmelṭha lutuk Sichangneii leh lei mihring an inneih a, fapa thiltithei tak tak an neih thu te pawh chu phuahchawp mai a ni lo tih pawh a hria.

Tin, Sichangneii tluk hial a hmelṭha Pathian te  fanu Tumchhingi pawh a awm thu te chu mi titi aṭang te pawhin a lo hre ve a, Tumchhingi hmelṭhat zia chu a hria apiang chuan hahip in an sawi ṭhín.

Chutiang thil thleng tam tak chuan a chiah hneh viau na in eng hu ah chuan a ngai lem lo a, mahse nupui nei rual a lo nih ve tâk aṭang chuan a rilru pawh a lo in her danglam ve deuh ta a.

Tin, a pa nen chauh a khawsak chu harsa lo mahse, a pa hahdam nan leh a pa chi a ral loh nan nupui tûr te pawh a melh ve ṭan ta a.

Vawikhat chu an dai hnai mai a an huan a apa nen a hna an thawh lai hian Vani-an (nightslade) rah hmin sen têt mai hi a hmu a, Raldawna chuan mawi a ti êm êm a, a pa hnenah chuan,

“Ka pa, hei ang hi mihring an awm ang em?” a ti a. A pa chuan, “ Lei chung thi thei mihring te zîngah chuan an awm ka hre hauh lo, Mahsela Pathian te zîng ami, Van chung nula Tumchhingi- a awm alawm,” a ti a.

 Tichuan, Raldawna chuan, “Ka zawng dawn e,” a ti a, vani-an hmin chu a ak a, sairawkherh a keng bawk a, a chhuak zui ta nghal a.

Chutiang teh thut a a rilru asiam avâng chuan apa chuan engmah a hrilh hman lo, Van chung sang kal kai na kawng pawh chu.

Mahsela pa chuan a fapa kal liam tûr chu a thlîr zui vawng vawng a, a duhthusam ang ngeiin a fapa chuan rilru a siam ta tih a hriat chuan a thinlung chu hlim hle a.

Hrilh kher lo mahse a fapa rilru tûr chu a dâwn thiam a, mi tumruh leh fing tak anih avângin a hlawhchham dawn lo tih a hria a, a hma a thil lo thleng chu a su kaw thei tlat ang tih a ring êm êm a ni.

Chutia Raldawna chhuak ta chuan khaw tam tak a tlawh a, Tumchhingi- hmelṭhat zia chu a hre zel a.

Ni tam chutia a vah hnu chuan Van chung nula Sichangneii fapa te chuan Van kalna kawng an hriat ngei a ring a, tichuan an chenna lam chu hlim takin a pan ta a.

Sichangneii fapa te chenna khaw dai a thlen chuan kawng aṭanga hla vak lo huan zau tak mai chhungah chuan, Lungpui lian tak mai  chung a Sichangneii fapa naupang ber Tlengparela, a pa rual zet tawh tûr ṭhu voh voh hi a hmu a.

Tichuan hlim takin alam ah chuan pêngin a thil hriat duh chu zawh ngei a tum a.

A kiang hnai a thlen chuan zah pawh dawn zo lovin,

 "Van pathian chi te zîng ami Sichangneii fapa Tlengparela-ini em?"  tiin a zawt ta tawp a.

Ani chuan, "Aw ni e, enge i duh tak mial?" tiin a lo chhang a.

Raldawna chuan, "Ka hming chu Raldawna a ni a, Van chung ah khian nula hmelṭha tawp thang Tumchhingi a awm a, ani hmu tûr chuan kal ka tum a, nang an chenna hmuna kal tawh leh Van chung nula hmelṭha Sichangneii fapa hian a kalna kawng min hrilh thei tih ka hria a, chuvangin ka rawn pan tawp che a ni," a ti ta a.

 Tlengparela- chuan Raldawna chu a en vang vang a.

 Chutah an awmna bul a tuikhuah hlui lam hawi chung hian,

"Tlangval, i thil tih tum hi i phu ngei e, va hmu mawlh ang che, he tui khuah hi........."

A tih lai chuan an awmna chung zâwn ah hian chhûm a rawn in thuah thla tup tup a.

An pahnih chuan mak ti takin an thlîr reng a.

Chutah Tlengparela bawk chuan,

"A pawi lo ve, Pathian te remruat ngei a ni zawk ang, tlangval, hmanhmawh la, he chhûm ina lei a rawn thlen veleh hian a chhûngah i tlân lût dawn nia," a ti ta zâwk a.

Khaw dur chuang si lo hian chhûm inthuah tup tup chu lei lamah an rawn vir thla chiam a.

Rei lo te hnuah chuan ṭhawngaleivir ang deuh hian a dîng ta ûr a, lei an rawn deh chuan a ṭhen chu a zâm darh a, thli a siam avângin hnahthel te chu an lêng chum chum mai bawk a.

"Tunah..." Tlengparela- chuan a ti vak a. Chu veleh Raldawna chu thli thaw vûk vûk kâr ah chuan tlân in chhûm zîng ah chuan a lût thuai a, a luh rual chuan nasa takin chhûm chu a vir sauh a.

Rei lo te hnu ah chuan chu chhum chu boruak  ah zâm in a darh huk a, mahse Raldawna rêng rêng hmuh tûr a lo awm tawh lo.

Chhûm kar a a luh rual khân a lu chu vir muai muai in a hria a,  mit sulh a, a harh leh chuan phaitual hmun nuam tak mai, thing lian pui pui ina a hual vel kâr ah hian a lo awm reng tawh a.

A mit vai emaw tiin mit a nuai nawk nawk a, mahsela a mit vai erawh a ni si lo.

Khawi aṭang emaw hian thlifim a rawn thaw heuh heuh a,  a dinna phaitual hnim hrûl ah chuan chhûm leivak an paw riai hlawm a, lei hrim hrim ah chuan a hmuh theih zawng ah chhûm lei vak an paw chûk vek a, chung lam ah lah chhûm thianghlim êm êm mai hi an bawr khat tup a, chutianga hmun nuam leh hahdam thlak chu mumang ramah pawh ala fang ngai lo.

A thaw halh a, ama hriat tawk lek hian, "Hei ngei hi a ni Tumchhingi chenna, Van chung chu," tiin a phun sap a.

Chu phaitual hmun aṭang chuan chhuak in thing lianpui pui awmna ngaw lian vak lo chhûngah chuan a lut a.

Chung thing lian leh sang pui pui chu a lêr hmuh phak rual loh a sâng anni hlawm a, boruak sâng tak a chhûm thianghlim tak tak te chuan a lêr chu mit a hmuh theih loh hian an zâm hnan chiai a.

Ngaw chhûng chu a thim lo mai ni lovin, a êng paw riai a, a boruak anuam in hnim hnah te chu an hring nung hlarh a.

Ramsa hmuh tûr a awm lo nâ in phengphehlep ni awm tak tak, êng de sep sep hi ngaw chhûng hmun tin mai ah an thlâwk sup sup hlawm bawk a.

Lei pawh chu hmuh theih riai riai chauhvin a awm, lei hrûl a chhûm leivâk an zâm darh ruai avângin.

Chu a kalna ngaw chhûngah chuan rei lo te akal hman tihin kawng ṭhum a hmu chhuak a.

Ngaw hnuaiah chuan fai tak mai hian a kaw rul a, chu kawng chu hlim takin a zawh ta zel ringawt a.

Tuibur hmuam da vel a kal hnu chuan ngaw chu a tawp a, ngaw piah lawk ah chuan khua niawm tak, in ropui tak tak awmna hi a lo awm a.

A hlim êm avângin a auchhuak ṭhelh lehnghal.(!)

Ni rêng rêng a hmu lo nâ in khua chu a hahdam tawk lek in a êng uarh a, Vân dumpawl rêng reng hmuh tûr a awm lo, chhûm var thianghlim tak tak hi van dumpawl aiah chuan vanah an awm thung a.

Mak ti tak a hawi kual chungin khua chu a lût a, mahse mihring hmuh tûr erawh an awm hauh lo mai.

Chutiang chuan akal zel a, rei lo deuh a chinah chuan in ropui leh nuam tak mai kawt ah hian nula pakhat hmel ṭha êm êm mai hian puan a lo tah a, a hmelṭhatna êng avâng chuan a mit a mai hial a.

Rei fe chhûng hmuhnawm ti tak a a thlír dauh dauh hnu chuan Raldawna chuan a sairawkherh phawrh in a themtlangah a zuk perh a.

Nula chuan, “Tumaw ka themtlang rawn sai chu” a lo ti a. Ani chuan, “Keimah Raldawn ka sai lai” a ti a, phûr tak a a iptepui zen in a vani-an rah chu a phawrh a, a vani-an hmin nen chuan a han teh a, mahse nula chuan a lo tluk lo teuh si lo, tichuan a kal leh ta a.

A chhak lawkah chuan nula hmeltha êm êm hi a han hmu leh a, luhkapuiah hian puan a lo tah leh a, Raldawna chuan themtlang a han perh leh in, “Keimah Raldawn ka sai lai” a ti leh a. 

A vani-an hmin nen chuan a han teh leh a, mahsela chu nula pawh chuan a lo la tluk ta lo cheu a, mak a tiin a lunghnur titih hial mai.

 Mahsela beidawng duh lovin hmun dang a pan leh a, hla vak lo a thlen chuan Tumchhingi chuan puan a lo tah ve a, Raldawna chuan themtlang chu a han perh leh a, ani chuan, “Tumaw ka themtlang rawn sai chu,” a ti a.

 Ani chuan, “Keimah Raldawn ka sai lai,” a ti a, a van-an hmin chu phawrh in an en tawn vêl a, mahse a vani-an chuan a lo tluk ta miah lo mai.

Hlim zet hian, “Hei zet chu Tumchhingi anih hi,” a ti ta a.

Tumchhingi puan tahna bulah chuan a zuk kal a, a chanchin hrang hrang leh a Van a a rawn kal chhan te, a kal dan te bakah Tumchhingi a hmangaihzia thu te, nupui atan a a duh thu te thleng chuan a sawi a.

Raldawna hi lei lama mihring tlangval hmelṭha tia sawi anih ve tho avângin lei mihring te bâk ah Pathian te hial pawhin an lo hre ve a, Tumchhingi pawh hian a lo hre lawk sa tawh a ni.

 A tawp ah chuan Raldawna chuan, “Khai le! Tumchhing, hawh kan lei lamah ka hruai hawng ang che,” a ti a.

 Ani chuan, “E, ni lo ve. Ka nu leh ka pa pawh an awm si lova, engtinnge chuti maia ka kal theih ang” a ti a. Raldawna chuan, “Ni lo ve, i nu leh pa an awm chuan an phal lovang, tun hi a hun lai tak a ni zawk e” a ti tlat a.

 A tawp a tawp ah chuan a lo duh rûk ve tho anih avângin a rilru a nem ta a, Tumchhingi chuan, “A ni zawk dawn tak e,” a ti a, a puan tah lai chu dahin lei lama chhuak tur chuan a in siam ta vat vat a. Hmanhmawh tak in an pahnih chuan an kal dun ta a. 

Tumchhingi nu leh pa chu an awm loh lai a ni a, chutia an kal tak hnu chuan sava tê pakhat hi an kiang lawk ah chuan a rawn hrâm lauh lauh a.

"Tumchhingi leh Raldawna,

An tlan dûn dûn, a nu’n e, a pa’n e,

Zei tin ti laina maw e..."

a va ti reuh thîn a.

 Tumchhingi nu chuan a pasal hnenah chuan, “Ngawi teh, chu sava hram chu a va mak reuh ve, sawi a nei awm mang e” a ti a. 

A pasal chuan, “Han ngaithla chiang teh” a ti a, uluk tak hian an han ngaithla dûn leh a, sava tê chu a han hram nawn leh ṭhîn a,

"Tumchhingi leh Raldawna,

An tlan dun dun, a nu’n e, a pa’n e,

Zei tin ti laina maw e..."

a han ti leh a. A pasal hnenah chuan, “A Tumchhingi leh Raldawna an tlan dun a ti a ni” a ti ta a. 

A pasal chuan hlim deuh tak hian, “Engtikah tak la inhmu ang maw ka ti reng ṭhîn asin, Raldawna hi mihring nimahsela pathiante chi pêng ami a ni a, kan fanu lo hi nei selang chuan ka lawm vak hian ka ring lo asin," a ti mai a.

Tichuan Tumchhingi leh Raldawna chu an kal dun ta zel a.

Raldawna kha chuan kawng dang hre hek lo i, a hma a a lo kalna ngaw chhûngah bawk chuan a hruai lût leh a.

Mahsela Tumchhingi chuan thil awmzia a hre chhuak a, Raldawna hnenah chuan Lei leh Van inkalpawhna pakhat a hriat thu sawiin an lét leh a, ngaw hrûl zêl a kalin lung lian pui pui awmna hmun ah hian a hruai ta a.

Chu lung lianpui pui zînga pakhat chu a sîr hi a lo kaw rul mai a.

"He lung kua, pûk ang deuh hi anih hi lei panna chu," Tumchhingi chuan a ti a.

Chu lung sai pum thum ang vel a lian pang a hlam sâwm vêl bial a kua awm, chhûm zâm chiai ina a bawh lûk mai ah chuan an lût ta a.

Chutia an lut ta chu chhum hlawm zîngah hian an kal a ni ber mai, a paw chûk a, an kal hla telh telh a a êng telh telh a.

Rei lo deuh hnu ah chuan ngaw chhûng hi an chuang chhuak hlawl mai a.

Raldawna chuan mak a tih hmel kher mai, an kalna hnu lam chu an en a, mahse hmuh tûr a awm lo.

Lung bang, hrui zâm ina a bawh khah tlat mai aṭang chuan an chhuak ni maiin a hria a

"Lei kan thleng ta," tiin Tumchhingi banah chuan nghet deuh mai hian a kai a, hlim takin an kal ta zêl a.

Chulai hmun aṭanga hla fe an kal hnu chuan, Tumchhingi chuan, “E, ka dar samkhuih ka theihnghilh tlat mai, a tel lo chuan ka awm thei lo, ka tan hian a pawimawh asin, ka han la leh tang e” a ti a. 

Raldawna chuan, “Ni lo ve, tuna nang i kal leh chuan i nu leh pa in an hmu che ang a, i lo kal leh an phal tawh lo vang, keimah ka han kal ta zawk ang e” a ti a.

Tichuan Tumchhingi awmna tûr in thangte nuam fê, sang deuh hian a dawh sak a, chutah chuan a dah a, a kîr leh ta vang vang a.

Chutia a kal hlan chuan Ramhuai chi khat ramhnuai leh lui dung a vâk ṭhîn, mihring ang tak Phung nu( troll) hi a rawn kal a, Tumchhingi awmna hnuai zawn a thlen chuan, lei a Tumchhingi thla lang chu a hmu a,

"Ka thla in ngun bun chhing chheng,

Ṭhi awrh chhing chheng, 

Ka takin zeng mah chawi lo." tiin a au vel a.

 Tumchhingi chuan a awmna aṭang chuan hmu chiang thei hek lo, a aw chauh a hriat avângin mihring ve tho emaw a ti a.

 “Kei mah a thla asin le" tiin a lo chhâng let a.

Mahse chu Phung nu chuan Tumchhingi aw chu a hre pha lo.

Kalsawn ta mai lo chuan chu thla chu a be leh ṭhîn a. Tumchhingi lah chuan a lo chhâng ve zel a.

A tawp a tawp ah chuan Phungnu chuan Tumchhingi aw chu a hre ta a.

Phungnu chu a han hawi chho va, Tumchhingi chu a han hmu ta a, a hmelṭhat zia a hmuh chuan tunge anih a hre nghal a.

 “Tumchhing, engtinnge i lawn?” a han ti a, Tumchhingi chuan, “Ka lu lamin lei lam ka hawi a, ka ke lamin van lam ka hawi a, ka lawn mai a ni” tiin a chhâng a.

 Phungnu chuan lawn tumin han bei chiam ṭhîn a, mahse a thei ngang lo.

 “Tumchhing, engtinnge I lawn, mi han hrilh thuai rawh, min hrilh loh chuan ka dawlh ang che," thinrim tak hian a ti a.

 Tumchhingi chuan a hlau ta a, “Ka lu lamin van lam ka hawi a, ka ke lamin lei lam ka hawi a, ka lawn a ni” a ti ta a.

 Chutichuan Phungnu chu a lawn ve ta a. Tumchhingi awmna chu a han thleng a, “Tumchhing, in hrik en ang” a ti a. 

Ani chuan a hnial ngam si lova, an in hrik en ta a. Phungnu chuan, “Ka hrik en hmasa rawh,” a ti a.

“I hmuh apiang vam rawh” a ti leh nghal a, Phungnu hrik chu bawkbawn-rul tiat pui hi an ni a, a vam duh loh dawn chuan Phungnu chu a hlau si a, “Ka vam zel e,” a ti a, a rûk in a paih ru ṭhîn a. 

Nakinah chuan, “Tumchhing ka lo en ve tawh ang che,” a ti a. Tichuan, a han en ve ta thung a. Tumchhingi lu lei chu a var hian a var siah mai a, hrik rêng rêng chu a hmu ta awzawng lo mai.

A lu lei var sir ser chu a ît ta êm êm mai a, a chilthi a tla in a lei a chhuah hlûi a,

 “Tumchhing, i ngun kha ka lo bun ve ang e,” a ti ta roh mai a, ani chuan a hlau zual ta hle mai a, “Bun ve rawh” a ti a.

 A han buntir a, “ I ṭhi kha ka lo awrh ang e,” a ti leh a, a pe lo ngam si lova, a pe zel a, a tawpah chuan Phungnu chuan a ka zau takin a âng a, a dawlh ta puat mai a.

Chumi hnu lawk chuan Raldawna chu a lo thleng a. 

A han en ṭhîn a, a lung ni lo êm êm mai a,

Tumchhingi hnawmhnaw leh tlereuh zawng zawng a inbel a, Tumchhingi a dawlh avang khan ama taksa chu mihring ang deuh thaw in a in let ve a, Mahse Phungnu tih chu ala hriat tho mai.

 “E, Tumchhing, i mit te chu a lo va terh ta zek zuk ve,” a han ti a.

 Ani chuan, “Khitah khian Raldawna a lo kal ang ka ti a, ka thlîr na lamah a terh a nih hi,” a ti a.

“E, I kut te chu a lo va zum ta sêl sûl ve,” a ti leh a. “Khitah khian Raldawna a lo kal ang tia ka kawh na lamah a zum a nih hi,” a ti leh a.

 A han en vêl chuan a lung chu a ni lo êm êm mai a, mahse, a hmai fang ah chuan Tumchhingi a ang deuh reuh bawk si, han tih vak ngaihna chu a hre chuang si lo va.

A awmna aṭang chuan a pawm thla a,

 “Kal rawh le, Tumchhingi i niha i nih loh vaih chuan i thaw a veng lo vang e,”

 a ti a, a chhuih kawrh kawrh mai a. Phung tih takah kawng sir kâwi hlek ah chuan a pêng dâwn thut thut ṭhîn a, a han tin leh to to ṭhîn a.

 Raldawna chuan, “Tumchhingi i nih nek loh hi, kalkawng pawh i hre hrep lo ve ” a ti a, a han chhuih leh kawrh a. 

Ani chuan, “Ka ek te pawh a chhuak a ni mahna,” tiin a lo chhâng ṭêng leh chuai a.

Tin, Raldawna khua te chuan, “Raldawn a'n Tumchhingi a rawn hawn dawn e,” an ti a, a khua chuan an lo hmuak a, kawtchhuah ah chuan an lo ding ping mup mai a.

 Ani chuan Phungnu chu a lo rawn chhawm hnuk hnuk mai si. Anni chuan, “Raldawn a'n Tumchhingi a rawn hawn awzawng lo, Phungnu a ni a rawn hawn ni,” an ti ta huai huai mai a, nau chaw hmuam te chuan an phuh uai uai mai a. 

An in lam panin an haw ta dur dur mai a. Anni pawh chuan in an thleng ta a.

Raldawna pa erawh chu Van lama a zin chhûngin a lo boral hman tawh a.

Tichuan an nih ang ang chuan an pahnih chuan an han khawsa ve ta nawk nawk a.

Vawikhat chu Phungpui chuan Tumchhingi kha a dailen na ah a e chuak ta a.

Tumchhingi chu Haite chi-ah a chang a, a lo ṭo va, rei lo te ah a lo lian a, thing ler sang deuh maiah hian a zâm a, sang tak maiah chuan haite liang kawm tha fe maiah hian a rah nal nal mai a.

 Ram chhuak rualpui hian an deng huai huai mai ṭhîn a, mahsela tuma’n an deng thla thei lo va. Raldawna chuan, “Keima’n kan deng thla ang e” a ti a, a han deng ve a, a fuh chiang kher mai, a tla ta nal nal mai a. 

Mipui chuan an zawng leh huai huai mai a, tuman an hmu thei lo va, Raldawna chuan a han zawng ve a, ho deuh ah hian a hmu ta mai a. “Hei thlai chi bur ah a ṭhat fe awm hi maw le” a ti a, inah hawn in a verh a, khum mawng bang ler ah a târ ta a. 

A chhungah chuan Tumchhingi chu a lo awm reng mai a, an feh hlan chuan an chaw te, an chawhmeh te chu a lo chhum hmin sak dim diam ṭhîn a. A siam peih hnu chuan, Haite chhungah chuan a luh bo san leh daih ṭhîn.

 Raldawna chuan, “Tunge kan chaw lo chhum leh diam thin chu,” tiin an thenawmte a han zawt vel  ṭhîn a, mahse tuma’n ka hria an ti si lo va, mak a ti thei kher mai.

Chutiang chuan vawi tam Tumchhingi chuan rawng a lo bawl sak ṭhin a.

Mahse Raldawna chuan a enliam mai mai thei ta hauh lo mai.

Ni khat chu, “Ka en thla teh ang,” a ti ta a. Zingah chuan feh tur chuan a chhuak ve bawk a, kawtchhuah an thlenin a nupui Phungnu hriat lohvin a kir ruk san leh ta a.

An bang chhakah chuan thawm dîm tak a biru in a bih ru reng ta mai a.

 Zanriah chhum hun a lo nih chuan an khum mawng bang rel a Haite chhung aṭang chuan Tumchhingi chu a lo ṭum thla ta chhak mai a, tichuan hlim takin chaw te chu a chhum ta barh barh a. 

Ani chuan bang awngah chuan a bih reng a, rei fe a en a, a en zo thei ta ngang lo mai.

Inchhungah chuan a zuang lut thut a, Tumchhingi eirawngbawl lai chu a va man ta a.

 A man veleh chuan Tumchhingi chuan, “Raldawn, min man suh i nupuiin min dawlh leh ang e,” a ti a. Ani chuan, “A dawlh lo vang che, ka awm loh hlan a a dawlh mai vang che chuan” a ti a. Chumi ni tlai tluan chuan hlim êm êm in an awm dun ta heuh heuh mai a.

Tlaiah chuan Phungnu chu vawk chaw dawl nen a lo haw luai luai mai a, sumhmun aṭang chuan, “Raldawn, kawng min va hawn rawh. A tu chu nge i phun pui ser sawr ni?” a han ti a. 

Ani chuan, “Ka nu” a ti a, Phungnu chuan, “Ka nu,i ti a, in inpawm tak luam luam a le,” a ti a.

 “Raldawn min va nghat rawh, a tu chu nge i phunpui ser sawr ni?” a han ti leh a. Ani chuan, “E, ka u, maw le” a ti a, Phungnu chuan, “Ka u, ka ka nu i ti a, in inpawm ang luam luam a”, a ti a.

 Chutichuan, sumhmun ah chuan a innghat a, kawngkhar chu a bawh rawp a, inchhungah chuan tlu lut ta rawih a.

Raldawna chuan Tumchhingi chu a lo awmpui a, Phungnu chu a thinrim kher mai.

Tumchhingi khawih tum a a ban lai chuan Raldawna chuan a lo dang a.

Thinrim tak hian Phungnu hnenah chuan,  "Hun rei tak min bum a, kei chauh ni lovin kan khua ami zawng zawng i bum bawk a ni, mahse nupui ah ka lo nei tawh che a, chuti mai chuan ka chhuah tir bîk lo ang che, thil dik tak in ka ti ang, In pahnih hian chem hmangin in in sual anga, a chak zawk zawk chu ka nupui ah an awm ang," a ti a.

Mahsela Tumchhingi nen a rem an lo ruat tawh angin Tumchhingi chuan Phungnu mit chu a dawivaih sak ta a.

Raldawna chuan Khawmhma thing hmangin chem a suih a, chu chu Phungnu pe in, Phungnu chuan tahpui chem hriam vur ang mai hian a hmu a.

Tin, Phungnu chu awngphah puan hlap kawrtawng a hak tîr a.

Tumchhingi tan chuan tahpui chem hriam vur hi a pe a, pawnpui  kawrtawng hak tîr thung a.

Phungnu chuan thinrim a râk ruai chung hian, “Tumchhingi aw mi sat mi sat” a ti a.

 Tumchhingi pawh chuan, “Phungnu aw mi sat mi sat,” a lo ti el ve bawk a. 

A tawp ah chuan Phungnu chuan, “Khai aw le” a ti a, Tumchhingi chu a han sat ta a, a sat ri ta khur mai a, a taksa chu engmah a sat pem zo lo va. 

Tumchhingi chuan, “Kei ve aw” a ti a, a chem hriam tak chuan Phungnu nghawngah chuan a han sat ta siah mai a, Phungnu lu chu a chhawk hmawk a, a lu chu chhuat ah a lîr tung tung a.

Tichuan sn nupa chuan Phungnu ruang chu an zawn nawl nawl a, kawmcharah chuan an thlâk ta a.

 Chumi hnu chuan Tumchhingi leh Raldawna chu an hlim dûn hle a, an innei zui ta nghal a.

Zan khat chu Raldawna chuan, ka khua te hian Phungnu emaw ka la neih fo min ti dah ang e, a ti a.

 A khua chu in tin a chhiar chhuak vek a, “Khua te u naktuk zingah chuan ka nupuiin chaw fun hnah a rawn dil ang che u a, tuma’n lo pe hlek suh ang che u” a ti vek a.

 Tichuan a tukah chuan Tumchhingi chu hnah dil chuan a vak a vak ta mai a. A luhna apiangah chuan, “Ka nei lo” an lo ti zel a, a khaw in chu a lut kim vek a, a hlawhchham ta der a. A va haw chuan a pasal hnenah chuan, “Ka hmu hauh lo mai” a va ti a.

 A pasal chuan, “I puanfen khan rawn fun mai mai rawh” a ti a, feh tur chuan a chhuahsan ta a.

Chutia a chhuahsan tak hnu chuan, “Khawnge puanfen em a han fun tak chu maw” a ti a.

 Huanva saisu hnah chu lak a tum a, a zuk kal a. Saisu hnah chu a zuk sik chhum dawn a, a dan zawng zawng chu a sik chhum vek tawh a, a hnah sir tlemte hi a chhum ve thei lo va, a hain a zuk seh a, a seh zawng chuan a hnah kau sir hriam bung thei lo chuan a leiah hian a lo ât a.

Chu a âh na chu a pân ta a, huaisual rei lo te thih ngam hial in a lo na ta a.

Mahse Mihring anih miau loh avângin thi thei a ni chuang lo, a na tawrh chu mihring tan chuan thihpui na hial khawp a ni a.

Tin, Raldawna leh Tumchhingi chuan fapa pahnih an nei a, an ni unau hi Pathian chi leh mihring thlah pawlh an nih avângin an hmelṭha ve hle a, an lo puitlin hnu phei chuan mihring te aiin finna leh remhriatna mai bâkah pumrua thlengin an lian hle mai a.

An ni unau hi a upa zawk chu Thangsîra a ni a, a naupang zawk chu Thangzaia a ni thung a....

An lo puitlin a ngaihzawng neih an lo duh ve chinah phei chuan   Mihring mai ni lo Van chung a chêng Pathian chi te hial in an lo hmelhriat a, An nu leh pa te avâng chuan Pathiannu te pawh chuan an iai bik lo mai niovin an ngaizawng ve hial hlawm a.

Van chung a cheng Pathian chi nula pahnih unau, Lasiri leh Lasari te nen chuan an lo in hmel duh ta hial a.

Thangsira te unau chuan Lasiri te chu rîm in Van chung ah chuan an kal fo ṭhin a, an kal dawn apiang hian an unau chuan hla an sa a, an aw an hriat veleh Lasiri te unau chuan Van aṭangin hrui lian leh sei tak mai an rawn thlâk a, anni unau chu chu hruiah chuan uai chho vin hlim takin an in kawm ṭhin a ni.

Mahsela chutianga Van chung a an lawn dan leh  zai te chu Bakvawmtepu hian a lo hre palh tha hlauh mai, ani van chung a kal châk êm êm mai a lo ni si a.

Tichuan Thangsira te unau kal hma in an kalna hmunah chuan Bakvawmtepu chu a lo va kal a, Thangsira te unau hla sak ṭhin ngei mai chu a va sa ve ta a.....