ORPHEUS & EURYDICE | The Tragic Epic From Greek Mythology

He thawnthu hi Greek thawnthu a thawnthu lungchhiat thlâk ber te zîng a mi a ni a, thawnthu sei tak a ni lêm lo nâ in, thawnthu lâr ber te zîng ami erawh chu a ni hial tho mai.

Indona Pathian Ares-a thlah Oeagrus-a Thrace Lalpa leh Calliope-i, Muse te zîng a mi te fapa ni tûrin Orpheus leh Linus te hi an lo piang a.

Mahsela Orpheus-a te unau hi Oeagrus-a fa tak te ni lovin, Rimawi Pathian Apollo- fa te zawk an ni.

A chhan chu Lalnu Calliope-i hi Pathian Apollo nen a an lo mut dun avângin Orpheus- te unau hi a rûk a  Apollo- fa te an ni.

Orpheus-a nu Calliope-i hi Muse te zîng ami a ni a.

Muses unau pakua zaithiam te hi Pathian ropui ber Zeus leh a pa unau  rimawi leh hriatrengna Pathiannu Mnemosyne-i te fa an ni a.

Calliope-i hi Muse te zîng a Hla chham mi (epic poetry) zirtirtu a ni a, Muse unau zîng a a upa ber a ni bawk.

Pathian Apollo-chuan a fapa Orpheus chu Lyre(Ṭingṭang te kual chi) pê in, zai leh Lyre tum a zirtir ṭhîn a.

A lo thiam tâk tak hnu phei chuan tuipui kam leh ramhnuaiah te tum in a zai a, a zai mawi tak ngaithla châkin sangha tam tak te chu a kiangah an rawn awm hnai a, sava leh ramsa te pawhin a zai ngaithla in an rawn hual tuau tuau ṭhîn.


Orpheus-a chanchin ah hian a nupui Eurydice- vânga Underworld a kal thu hi a lâr ber a, chumi dawt ah chuan Argonauts- lawng a a chuan thu hi a ni ang.


A tlangval hnu in Colchis ram a Greek Pasalṭha Jason-a ho a rangkachak beram hmul la tûr in Argonaut lawng ah a chuang ve bawk a. He lawng ropui Argonaut- a chuangte hi Greek ram a Pasalṭha ber ber te an ni a, Colchis rama Rangkachak beram hmul la tûr a an ramchhuahna hi a hnu a Troy indona tih loh ah chuan indona ropui ber leh Greek Pasalṭha lâr tel na tam ber a ni a.

Orpheus, Jason, Zeus-a fapa michak Hercules, Mi huaisen Achilles-a pa Peleus- leh a unaupa Telemon-a Troy indona a pasalṭha Ajax-a pa, mifing Odysseus-a pa Ithaca Lal Laertes-, Thal kah thiam Atalanta-i, Argonaut lawng siamtu Argus-a, Helen Of Troy unaupa te Castor leh Pollux, Thal kahthiam Troy indona a Paris kaphlumtu Philoctetes, Acatus, Admetus, Augeas, Zetes & Calaïs, Euphemus, Idas, Idmon(the seer), Lynceus, Meleager leh Tiphys( the helmsman)- te an ni a.

Hêng Pasalṭha te hi a hnu a Calydonian Hunter an tih, Calydon rama Ramsa Pathiannu  Artemis-i Sanghal lian leh kawlh tak mai tihlum tûr a kal te kha an ni bawk a, Greek ramah chuan an ngaisangin an zah hle a ni.

Argonauts lawng a chuangte hi Zeus-a nupui Pathiannu lalber Hera- in malsawmin, Hellespot bulah an zai ri Mihringte hriat ve thiang lo Muses- te zai a ngaihthlak tîr a ni.

He rammut na thui tak maiah hian an zai ri hmanga mihring dawi â ṭhîn Siren ho awmna an pal tlang angai a, Jason chuan Siren ho awmna thliarkar an kal pelh lai hian  Orpheus chu a zai tir a, Orpheus-a zai mawi tak chuan Siren ho zai a hliahkhuh vek avângin dam takin Siren ho awmna chu an kalpel thei a ni.

Colchis ram ah chuan an Lal fanu dawithiam Medea-i'n Rangkachak beram hmul vêngtu Drangon muhil ngai lo chu dawi muhil in Beram hmul chu an la thei ta a ni.

He rammutna aṭanga a haw hnu hian Orpheus-a chuan a Lyre chu la tum chhunzawm zel in tlang ram reh leh ngaw hnuai ah te kal in a zai fo a.

Chutianga ngaw hnuaia a zai lai chu Dryad Nymph (tlang ram leh thing vengtu lasi) Eurydice-i chuan lo lo hria in zaithiam a ti êm êm a, a awmna chenna Oak thing mai duh tawk lovin a bul ah chuan a va kal ta hial a.

An vawikhat inhmuhna aṭangin an in hmangaih nghal êm êm a, nitin Orpheus- chu Eurydice- chenna ah chuan kal in a zai mawi tak chuan a awi nileng ta ṭhîn a.

Rei lo tê ah inneih an duh a, Inneihna Pathian Hymenaios- hma ah ngei an in nei ta a.

Chu an inneihna ah chuan Ruai ropui tak ṭheh in mitin an hlim êm êm a, anni pahnih chu inkai rial in thing hmun ah an lêng dûn a.

Chutianga an innei chu beram vengtu pakhat Aristaeus-a hian a lo hria a, Aristaeus-a hian Orpheus- hi a hmusit êm êm a, Nymph hmeṭha lutuk Eurydice-i, Pathian Apollo- fanu lehnghal a nei phei chu a lo thinrim êm êm a, Orpheus-a chuan a nupui chu phu lo a ti a.

Tichuan Orpheus-a chu tihhlum tumin an pahnih a an kalna thing hmun bul a hnimbuk ah chuan an lo haw leh lam a lo châng ta a. Anni pahnih chu inkai rialin an lo kal ta ngei a, a zâwn an lo thlen chuan a bihrukna hnimbuk aṭang chuan Aristaeus- chu a rawn zuang chhuak a, anni pahnih chu an phu nasa kher mai.

Orpheus- chuan Eurydice bânah kaiin an tlânchhe ta a, mahsela thui vak lo an tlân hman tihin Eurydice chu lungah a in chhuih a, an pahnih chuan an tlu ta rawih a.

Orpheus- chu a tho vat a, a bul vel a'n en kual chuan Aristaeus- a chu a hmu tawh lo. Eurydice- i tlu bawihsawm tum a a pan lai chuan Eurydice- chu rûl lian tak mai hian a châwn ah a lo chuk a.

Orpheus chu a au tuarh tuarh a, A nupui duh tak chu nghet takin a pawm a, duat takin a chal ah chuan a chûl hauh hauh a, a nupui chu thi chhâwngin a let reng tawh a. A mangang chuan a pa Apollo pawh chu a ko a, mahsela Pathian Apollo meuh pawhin chu rul chuk chu a ti dam thei lo.

Rei lo te hnu ah Eurydice- chu a thi ta a, Orpheus- chuan a tuar na êm êm a, amah chu a thi ve a ni ringawt mai, mu leh mal pawh a nei lo, mi â ang maiin a awm hial a.


Eurydice boral hnu chuan engmah pawh tih zai a rel thei lo, a Lyre chu tum in khawhar takin a zai a, A nupui tel lo chuan engkim mai hi rei êm êm in a hria a, a lungleng lutuk chuan mitthi khua (Tartarus/Underworld)a kal a, a nupui hruai kîr leh a tum ta hial a, a pa Apollo hnenah a ṭawngṭai a Apollo hnenah chuan Mitthi khaw Lalpa Hades- hnenah chuan mitthi khua a kal a a nupui hruai kir leh a tum thu hi lo hrilh sak tûr leh a ngenna chu lo pawm sak tûr a ngenna a thlen a.


Hmanrua leh hriamhrei a keng hauh lo, a ken chu a aw mawi tak leh a Lyre chauh a ni.

Tichuan Oceanus tuipui tâwp ah kal in Mitthi khua panna Styx lui a thleng a, Styx luikam ah chuan lawnglêng ah Charon-a a lo awm a.

(Styx lui hi Rih dil ang deuh a Mitthi khua panna lui a ni a, a kam ah hian Mitthi thlarau mitthi khua a hruai ṭhin tu Charon-a a awm a, Charon-a chuan a lawnglengin mitthi khua ah thlarau chu a lo hruai ṭhîn a ni.)

Charon-a lawnglengah chuan chuangin a lyre chu a tum a, hla lungkuai leh lung ti leng tak mai hi a sa ta a, A aw mawi tak chuan Charon-a pawh chu a âwi mu veng veng a.

Rei lo tê an Styx lui tâwp Tartarus- ram ri pawh an thleng ta thuai a, mahsela Ui lian leh kawlh êm êm mai Lu pathum nei Cerberus- chuan Tartarus luhna Gate chu an lo vêng a.

Orpheus chuan a Lyre- chu phawrh in a tum a, a zai zui nghal a, chu a zai ri a lo hriat chuan Cerberus pawh chuan a mit rapthlak tak chu a chhîng duar duar a, Gate bul ah chuan muthlu in a hnâr zui ta bawrh bawrh a.

Thawm dîm takin Orpheus- chuan Cerberus- chu a kân a, zai chung zêl in Tartarus chhungril lam pan chuan a kal ta zel a.

Rei tak kawng hlauhawm leh rapthlak tak tak a kal hnu chuan Mitthi khaw Lalpa Hades- leh a nupui Persephone- lal ṭhutthleng awmna a thleng ta.

Pathian Ropui Hades-chuan engti tûr a lo kal nge anih a hria a, a thil tih tum chu thil theih loh tawp a ni tih lo hrilh in, Tumah, Pathian te pawhin Underworld chu nungdam in an chhuahsan thei tawh lo. Eng ang paw'n a nupui chu hmangaih mahsela, hmangaihna aiin thihna a ropui zawk a, thil a ti thei zawk a, chuvangin hmangaihna chu thihna lak ah chuan a tlawm a ni a lo ti a.

Mahsela Orpheus-a chuan, "Thihna aiin hmangaihna chu a chak zawk a, thil a ti thei zawk bawk a, chuvangin thihna aiin hmangaihna a chak zawk a ni." tiin a Lyre chu a tum a, hla nalh leh lung ti chhe tak mai chu a sa zui ta nghal a.

Chu a zai mawi tak mai, sûnna hla,  lung ti leng êm êm mai ngaithla châk chuan  mitthi thlarau te ṭhenkhat pawh chu a bul hnai ah an lo kal hnai a, amah chu an rawn hual tuau tuau a.

Thlarau sual tak mai Erinyes(Furies), mitthi thlarau sawisa ṭhîn leh hremna pe ṭhîn tu, Hades a fanu pathum te pawh chu Orpheus-a aw ngaithla châk chuan an lo kal hial mai.

Hêng Erinyes- te hi Mitthi thlarau, an thiltih ang zel a hremtu Underworld thlarau sual an ni a. Alecto, Meyaera leh Tisiphone- te an ni a, Alecto-i hi mihring thilsual ho lam ti te thlarau hremtu a ni a, Meyaera- hi dan bawhchhia leh rukru te hremtu niin Tisiphone- hi tualthat leh thil sual rapthlak tak tak ti te thlarau hremtu a ni.

Chu a zai mawi tak chuan Hades leh a nupui Persephone- thinlung pawh chu a hneh kher mai. Hades- chuan, " Orpheus, i ti dik e, thihna aiin hmangaihna a chak zawk i tih pawh chu thudik a ni, chu chu a hria te chuan mitthi khua aṭangin an hmangaih thi tawhte thlarau an hruai kîr leh thei a ni."  a ti ta a.

Mitthi khaw Lalnu Persephone- pawh chuan," I nupui chuan i hnungah a rawn zui zel ang che a, a nung leh ngei ang tih ka tiam a che, o mahsela Minung khawvel i thlen hma loh chuan hnunglam i hawi kîr tûr a ni lo, i hawi kîr anih chuan i nupui chu a lêt leh ang a, mitthi khua ah a awm hlen ang."  a ti ta a.


Tichuan Orpheus-a chu a lo kalna lamah chuan kír leh in mitthi thlarau chenna hmun hrehawm tak chu chhuahsan tum in a kal ta nghal a.

Hnunglam hawi châk tak, hlim tak leh hlauthawng tak chungin akal zel a, mitthi khua a chhuahsan dawn ta takngial a.

Minung ram boruak leh thlifim thaw heuh heuh te pawh chu a hîp phâ in, van chung sang tak a chhum leng dial dial te pawh chu a hmuh theih ta hial a.

Tlai ni tla tûr ina tlang sang tak tak a chhun swn phût te pawh chu an lang riai riai tawh.

Orpheus-a chu a hlauthawn rual rual in a hlim êm êm a,  hlimna leh lawmna lam pang hla sa in a zai ta âl âl a.

A nupui nen chuan hlim takin an awmdun leh anga, an in hmangaihna an chen dun leh thei dawn tih a ngaihtuah a, a hnung lawk a a nupui ke pen ri a hriat te phei chuan hlim in a zuang lo chauh a.

A lungphu te chu a phu zawih zawih ni ber in a hria, a helhawlh leh phûr lutuk chuan a nupui chu kuah tumin a let leh a, a hnunglam chu a hawi kir ta hlauh mai.

A hnung lawk ah chuan a nupui, a hmangaih êm êm Eurydice- ngei mai chuan a lo zui reng tih chu a hmu a.

Eurydice- chu lungchhe takin a ṭap ta a, "Mit khap lâr lek an Mitthi khua i kal pel tawh dawn a, engvangin nge i hawi kir, tunah chuan i hnena kal thei ka ni ta lo, ka kîr leh angai a ni, Orpheus, engvangin nge hnung lam i hawi, ka hmangaih che, ka hmangaih che...." ti chung zêl in Mitthi khaw lamah chuan a kîr leh ta a.

Orpheus- pawh chuan pawi a ti êm êm a, Hades- chuan, " i nupui chuan ni êng a hmu leh tawh ngai lo ang a, ni ên phâk lohna ah mitthi te tân a a huna lo thlen hma loh chuan a awm tawh ang, nang Orpheus, Mitthi khua ah i rawn kal leh thei tawh ngai lo ang, Zeus chuan Mitthi khaw Gate chu i luh tawh loh nan Hermes- a vên tîr nghal bawk e,"  a ti a.


Chumi hnu chuan Orpheus- chu beidawng takin a vâk vel ruai a, nileng zan khua in lungleng takin a vâk a, a hun pum pui chu beidawng takin a hmang a, hnemtu rêng rêng a hmu zo lo, hmeichhe dang reng reng a hmangaih thei lova, a hla te pawh chu hlimawm lam ni lovin, hla lungleng leh sûnna hla chauh an ni zo ta vek a.

Lungpui leh tuipui kam te, hmun reh lai te chu a chenna leh vah velna te an ni.

Mahsela Orpheus- chuan Mitthi khaw thuruk, Thihna aia hmangaihna chak zâwk thu chu Zeus- chuan a puangzar ang tih a hlauh avângin Zu ṭhatna Pathian Dionysus- ṭhuihruai  thlarau sual hlauhawm tak pathum Maenad- te chu Orpheus tihlum tûrin a ti a.

Maenid- te chuan Orpheus-a taksa te chu an pawt darh a, a lu chu tan in a Lyre- nen lam chuan lui ah an paih ta daih a.

A lu leh Lyre chu tuifawn chuan lên in Island of Lesvos- a lên thleng hial a. A ruang chu Muses te chuan zawng hmu in Levithra ah an phûm a, a vui na hun ropui takin an siam bawk a.

Tichuan Hades- leh Persephone Lalna ram, Mitthi khua ah  a nupui Eurydice- nen hlim takin an chêng dun ta a ni.

A vuina hunah hian zaithiam tak Thamyris- chuan Muses te chu in zai siak ah chovin, an in zai siak ta a, mahsela Muses- te hi an zaithiam zâwk avângin a mit an tih del sak a, a zaithiamna pawh an laksak ta a ni.

Hetiang tho hian Macedonia Lal Pieris- chuan a fanu zaithiam tak tak pakua Pierides-an tih te chu Muses nen in zai siak tûrin a ti a, mahsela Pierides- te hi an chak loh zâwk avângin Magpies sava ah an chang ta vek a ni.

Comments

Popular Posts