PASALṬHA CHHUANSANGA (CHAPTER -1)

.(PROLOGUE) :


GENRE : Epic Poem, Dark Fantasy, Action, Romance.
.Based On Mizo Mythology..

Tûn hma lam hun rei tawh takah khân Lei a chêng mihringte leh Vân chung lam rama chêng Ván mî te chu nasa tak in anlo inkalpawh ṭhin a.

Tuipui lasî tê, Tlângram a chêng ṭhin lasî te leh ramngâw a awm ṭhin lasî te bãkah Vân chunglam rama chêng thiltithei tak tak ṭhenkhat te chuan Lei a mihring, an hmêl duhzâwng te chu nupui pasalah an nei fo ṭhin a.

Chûng mî te thlah chu hun alo rei chuan anlo pung ve zel a.

Heng mî innei te zînga pakhat, Vân chung nula hmelṭha tak mai Sichangneii leh a pasal Lei mihring chuan fâ thiltithei tak tak pasarih ngawt mai an nei a.
Chûng anfâ te zînga pakhat 'Kâptheia' thlah chhuan sâwmna daih ami, Hrângkhûma leh Ṭialpâri- te fapa Sihpui- khaw pasalṭha Kâpsânga chuan nupuiah an khaw Lal fanu mal leh hmêlṭha Chawngthangi- a nei a.

An Lal pa ina fapa aneihloh avângin alo thih hnu chuan Kâpsânga chuan a puzawn âiawh in an khuaah chuan ro arêl ta a.

Kum alo vei meuh chuan fapa duhawm tak mai neiin a hmingah Chhuansânga-an sâ a.

Alo puitlin hnû in an sâi ramchhuahna ah Vânchung sânga chêng ṭhin Nula hmêlṭha tak mai Hâwilopâri nen an in tawng a.

Mahse an hlim rei lo, Ṭan tlâng Lal, Lalchungnunga nupui Ramsa zawng zawngte enkawltu Chawngtinlêri ṭhiante zîng ami Lasî Rosangpuii chuan alo ngâizawng ve tlat mai a.

Vân mî te leh Lasî te chuan engang in remsiamna nge an neih tâk ang?

A ṭhianṭha ber thlarau kokîr leh tûrin Rihdîl akâi a, Rahbûk lung chuan kâiin Hringlang tlâng aliam a, Pâwla kawtchhuah kaiin miitthi khua a thleng ta. Mahse mitthi khuaah chuan a mi zawn alo awm silo, Pasalṭha te chawlhna Pialrâl a thlen phah ta hial a.

Leihnuai Khuavâng ho te khua ah te, Keimî râpthlâk tak tak te chênna ah te a vâkvai a.

Lei do tam tak kârah harsatna an tâwk âwllo a.
Vân chung mî leh Lei mihringte lah an in ngaihtheih ta lo. Kum tam tak nasa takin an indo a, Chu mai a ni lo, Tlâng huai tam tak in nasa takin Mihringte an sawisa a.

Siamtu Khuanu pawh a in rawlh ta hial mai...

SAWI HAWNNA -1 :

Mizo te hian Pathian/ thlarau ṭhâ tam tak, Inthâwina neih a biak chi leh inthâwi kherlo pawh a an biak an nei a, chûngte chu he thû hla sei ah hian zeh tel an ni a. Thawnthû ni tho mahse he thawnthû hi chu hlâ anga a sak a sak chî a ni mah âwm e. Thawnthu hla chham chî, hnam dang ina Epic Poetry- an tih ang hi. Tin 'MAL' - tih hi kan hrethiamlo maithei a, Mal- chu pathian chikhat, Malsâwmna hrang hrang pe tu hi a ni.
'Mal sâwm' han tih a, 'aw' ri sâng thlûk hi Mal, Pathian ka ko tihna angah an ngâi țhin...

SAWI HAWNNA -2 :

Tin, heti hi a ni a, pathianho te chû an inhmukhâwm a, 'Chung', Vánsen an tih bawk, Vân sânga romei zîng a chêng, Nî leh Thla kâr a mi ani a, mihringte vêngtu thlarau ṭha mi chuan Chhuansânga- chanchin a sawi chhuak a, a chan chauh zia leh a khawngaihthlâk zia uar tak a sawiin, pathian ho hma ah chuan a ding chhuak a.


.SÂI RAMCHHUAH (Chapter- 1)..


Âw Mal, min hrilh teh khai, mi pakhat, Pathian rim nam leh mi huaisen chanchin chu. Hriatloh ram pilril a an Sâi ramchhuah na leh an chêt dân zawng zawng zozâi te pawh chu !

Hlawhtlinna mual an chuang chhuak tawh emaw ti a thinlung hlim nui rî pawh a reh hmâ, mit khâp kâr lek chhûng a lungngaihna sawi hleihtheihloh an tawrhna zozâi te kha.

Hêng thil chanchin hi, nang Mihringte malsâwm ṭhin tu hian i hriat ṭanna lai lai aṭangin kan hnenah hian han puangzâr teh khai.

..Khaw lian leh ropui tak mai, Sihpui khua a mipa fâ ka ni inti ṭhiau mi sawmhnih vêl lek te chu anlo sawi fo tawh ṭhin an khua aṭanga chawhma kal vêl, Tlâng lian leh ngaw chhah khup mai 'Ngûr'- tlâng zau tak maiah chuan an ramchhuak a.

Hê tlâng hi ngaw chhah khup e tilo chuan lung khawkrawk leh lêngkîr chhawrdawh sâng tak tak a tam êm êm lawi sî.

Kumtluana a tu khaw la luhchhuah ngai rêng rêng loh ti a sawi theih ani ta hial ve ang. Kum tam tak kal tawh ah khân sawitûr ting chu a awm ve a, chu pawh chu zéldin thu bâwl ang deuh riai niin thawnthu ang hial a anlo in fah chhâwn mai mai a ni lehnghal.

An khaw pasalṭhâ ti ila, an Lal fapa Chhuansanga leh a ṭhiante an ni zâwk mah âwm e.

Huai nei ang hial a an ngaih he tlâng sáng leh ngaw chhahpui mai ah hian Sâi ramchhuak tûrin an kal a, an la hriat ngailoh leh anla kal ngailohna anih avângin an thawk rip kher mai..


Ni hnih leh zan hnih pumhlum deuhthaw, zawn taktê a an zawn hnu chuan an kal chhan ber chu an hmu a, mahse a hmu hmasa tu erawh an ni lo, Chem leh fei chauh keng annih avângin in ṭanhmun siamrem mahse tihngaihna a awm ta lo.

An rim aṭanga lo hre hmasa tu Sai padâwp chuan hnunglam aṭangin a rawn phîn phei thut a, an thâwm ah an hmalam a sâi rual te chuan an rawn bei zui ve nghâl a.

Ruang chaicheh diktak hi a ni ringawt mai....

(KHUA : khua hi siamtu Pathian ber chu ani a, Pu Vâna tih nen hian thuhmun niin alang.

Tin, Lusei ho ina Khawzîng Pathian an tih nen hian thuhmun tho anih hmel, a chhan chu, Siamtu chu Ziak tu hrang hrang te leh thawnthu hrang hrang ah hian, Khuazîngnu, Khua, Khuanû, Khawzîng Pathian tih te in a awm a, mahse an chanchin leh awmdan sawi zawmna ah an in ang leh hlawm vek zel tlangpui țhin a, chuvangin 'Khua' ka han ti tawp mai ani.

Mahse, Khua tih hi a țawngkam syllable pakhat chauh anih avang hian alam anuam zânlo a, chuvangin 'Khuanû' kan ti tlangpui țhin.

Heta 'NU' tih atel avang hian Hmeichhe sawina lam anilo va, Khua Pathian chu siamtu leh mihringte vêngtu anih avangin a hnathawh hi 'NU' hnathawh nen a in ang em a, chuvang chuan Khuanû tih ani zawk.)

..Thinlunga Sâi ramchhuak ho te tawrhna ngaihtuah zui niawm tak hian Pathian te zînga ropui ber Khuanû- chuan chatuan pathiante hmâah chuan heti hian a ti a.

" En teh mah u khai, Thi thei mihringte hian pathiante hi anmahni ṭanpui tûr a auh na châng rêng an hre lo, anmahni remhriatna in an che chhuak a, mahse an thinlung ngaihtuahna te chuan tuibûr hmuam dãk chhûng lek pawh a daih silo, an remhriatna avangin an mahni leh mahni an inti hrehawm sî a. Hetiang an khawsak dân hi a finthlâk loh zia hria in an rilru puthmang hi bânsan thei sela âw." a ti a.


Chutah Vân sâng romei zîng a chêng, Chung, Vânsen- chuan alo tuihnih ve leh a, heti hian a ti a,

" Âw Siamtu ropui 'Khua'- vohbîk pathian te hian chu thil chu thlâk danglam theih se tih chu kan duhber a ni ṭheuh asin, mahse an thinlungah erawh duhthlanna a awm sî a,

An remhriatna hmanga che chhuak ho te hi anmahni in ngei a dam taka an kîr leh kan beisei ṭheuh a ni si a!

En mah teh u, Anmahni leh mahni pawh an in hloh mai ava hlauhawm kher êm..

Âw, Thi thei mihring thinlung tak hi chu.." a ti a.

Chûng thû te a han sawi zawh hnu chuan ram pilril tak a awm mêk te lam chu a han hawi chhunzawm lehnghal a...

Sâi padâwp leh sâi rual ina an beihrawn chiam lai chuan ṭanhmun remlo hle mahse chuti lua in an phâwklêk êm êm lo hlauh.

An ṭhian pakhat insasêng tûr hmanhmawh lutuk chuan hruizâm pal in lung zum ah a dâr a a chhun hlauh mai a, chumi tihloh ho chu Sâi kut tuar erawh an awmlo.


Fîmkhur tak a Sâi hnû an chhui laiin an rinlohna lam aṭanga sâi rual hotu a padâwp chuan rawn phîn thut in tlem atlêmah an chesuallo hlauh a, mahse An hnu chhui mêk sai rual te chu an kiang lawk ah anlo awm ve reng avangin anni pawh chuan an rawn beizui ve mai bawk a.

Tlânchhiat mai loh chu tihtûr dang a vang kher mai, an hmanhmawh luat ah khâm angreng ah hian an lum zui ta vak hlawm a, mahse thui erawh a ni lo.

Tichuan an theih ang angin hnim pik kârah leh thingbul phên in an bîru a,

Sâi ho erawh chuan an rawn ûmzui lo nâ in an chhak lawk ah chuan an hrâm ruai ruai hlawm a.

"Khawnge in awn zawh a," tiin thingbul phên aṭang chuan hawikual dû dû pah hian pakhat chuan ringlo fahran hian arawn ti a.

A thlang lawk hnimbuk kâr aṭang chuan,
"Tawia, Zuala nen kan awm hetah," tiin an rawn chhâng a.

"Khawnge midang ho hi."

Chutih lai chuan an lumthlâkna ko ah chuan Sâi pakhat hi a rawn ding luau a. mihring rim hria niâwm tak hian a phit leh dut ṭhin a.

Chutah thinrim hmel tak hian a rawn tawlhthla titih a, a hnâr chu a lên ruai ruai reng a.

Chutih lai chuan eng emaw ni hi a ri thâwp deuh sat a. Chumi rual chiah chuan chu sâi lian tak mai chu a hram zui nghal ta ruai a.

"Tunge, Dênga..Dênga a mi, khawnge i awm.." Sâi awmna piah deuh hnimbuk kâr a aw rawn chhuak chuan a rawn ti a.
Chutih lai chuan a hma ami ang tho khân ri thâwp deuh sat chu vawithum a rawn ri zui leh a, chumi rual chuan Sai pawh chu a hrâm leh ruai ruai a, muangchâng hian a bawk ta ruai ruai a.

"" Nilo, Sangpuia, Ka hamthal in ka kâp anih kha, mahse lo la chhuak sû".

Tuibûr hmuam dâ vel an reh ṭhap hnu chuan Sâi pawh chu a maimîtchhîng tâ.

Chû Sâi hnunglam hnim pik kâr aṭang chuan inring tak a mâu hamthal mak tak mai keng chung hian Sângpuia chu a rawn chhuak a.

Ring vaklo hian, " A thi tawh ani ngei mai, lo chhuak teh u." a ti zui a.

Midangho pawh chu a bul lawk lawk hnim buk kâr aṭang chuan an rawn chhuak ve hlawm a.

mahse an ngaih erawh ala ngam zânlo a a ni ngei ang, an chhak lam, an lumthlâk na lam chu an en deuh hâ hâ hlawm a.

" Sângpui, lo kal teh u"

"Enge ni ta, Puia," tih leh an ṭhianpa awmna lam chu a pan nghal a.

"Hei, Kâpa hi a in hliam alawm mawle," tiin Puia chuan a chhâng a.

Midang ho pawh chuan hmanhmawh deuh hian an rawn pan a. an ṭhianpâ hliam, a dâr a lung zum ina a chhun chu an hmuh chuan,

"A va han zia lo ve mawle...." tiin an rawn bâwihsâwm a.

"" A ho lutuk e, chaw eituina tham pawh a nih loh hi, khawnge kiang teh u, kan Sâi sual ruang pawh chu hmuh a châkawm e.." tih leh thawh a rual nghal a.

" Ngâwi rawh, Ngâwi rawh, Kâpa, kan han enkawl phawt ange, kalsawn rih suh" tiin Sangpuia chuan a kuah ṭhu zui a.

Kâpa duhlo chung chu tiluiin, a hliam lai chu an tihfai sak a, ṭhenkhat in eng hnim emaw ni hi zawng khâwmin an nuaisawm a, a hliam laiah chuan an bel sak a.

Chutia an buaipui mêk lai chuan an zînga pakhat chuan,
"Khawnge Chhuana hi, midang ho chu kan kim a ni lawmni.." a rawn ti chhuak a.

Chutia a tih tâkah chuan midang ho te pawh chu an ka hau hlawm a.

An han in en a, an zîngah chuan Chhuana chauh chu kimlo a ni.

Tihvak ngaihna an hre lo kher mai, an ṭhianpa hliam an buaipui zawh hnu pawh chuan ala rawn lang lo chêu a.

An kiang hnâi vel a han zawn deuh pawh chuan an hmu chuanglo, an aû ring ngam vak bawk silo.

Kut châng an tum lah in chhân lêtna reng reng an dawng silo.

Hamthal tûr hmanga an Sâi kah hlum pawh chu a sa chan rêng tumlo chuan an ṭhu ngui ruai hlawm a.....

..Khatia Sâi rual ina an rawn beih thut khan Chhuana chu rang tak hian a per sawn a, a sahimna ngaihtuahin a hmalam hnim pik kârah chuan thei leh theilo hian a vâk sawn a, a ṭhiante nen an in hloh chu a ni chhunzawm nghal mai lehnghal.

Midangho tlânchhiatna lo lamah a tlânchhia a, reilo tê an aṭhiante thâwm pawh a reh zui nghal daih a.

Hnimpik tak tak vek anih avângin chét a har hmel kher mai.

Thui angreng tak chutia a tlânchhiat hnu chuan thingbul lian tak mai nghêng chuan a ṭhu châwl deuh ta vang vang a.
A tlânchhiatna lamah A feikibâr leh a hamthal- te chu a thlauh vek a, a chempui erawh nghet takin a hûm reng thunga.

Reivak lo chutia a ṭhut hnu chuan a sîr lawk a hnim chu a rawn che leh laih ṭhin a.

Engtak ni ang maw tih ngaihtuah chung hian a chempui chu a hûm ṭha sauh a, muangchâng hian a insiamrem pah reng bawk a.

Hnim chê chu a hmazâwn hlam sâwmhnih vêl ah hian a tâwp ta chat a. Ani pawh chuan engpawh chu lo nî se, mihring erawh an nih a ring hauhlo, sâ eng emaw anni ngei ang, Chinghnia, Sakei, Savawm...engpawh nise, chutiang ngaihtuah felna hman a awmlo, tlânchhiat tum pawh nise tlanchhiat na hun a awm tawhlo.

Inring tak hian alo hmachhawn a, Hnimkâr aṭanga râwn mêng êng de zauh a hmuh rual chuan Keite dum lian tak mai hi râpthlâk taka hrâm chung hian a rawn zuangchhuak a.

A rang kher mai, inring sâ a awm nilo pheise chuan che leh tûr a awm tawh kher lovang.

hmuh pawh hmu chiang lo chuan amah rawn zuantu lamah chuan a chempui chu a vai thuak a,


Chu keite chu a mit bul sîrah hian nasa vaklo in a hlâwi deuh a, mahse a rawn bawhtlu nghal tho.

A bân puam lehlam chu chu keite koham zet chuan a hmuam rûn a, an tâl nasa dûn kher mai.

theihpatâwp a tâl chung a a kut lehlam a keite lû a chum nghek nghek hnu chuan alu a hai a ni ngei ang, a bân seh lai chu a thlah ve ta ngawt a, a thlah rual chiah chuan a kut lehlam nen, a kê nen ṭangkawp in a tlawh lêng dâwrh a, rang takin ani pawh chu a tho nghal vat a.

Keitê kawlh pawh chu lu thing deuh pharh pharh chung hian a rawn tho lehnghal a, thinrim tak a hrâm pah in Chhuana chu fîmkhur deuh chung hian a veh zui lehnghal a.

Chhuana pawh chu a mangangin a thinrim tawh kher mai, A bân thî hnuang tawh pawh chu vawikhat tê mah melh chhin eihlo chuan amah pawhsawm tumtu keite koham zet chu a melh kal a.

a mah vêh a a vâk kual chu tâwp a, a mei tikhawng ât leh a awp hniam tâk ruai ruai avâng chuan a tih tum chu a hai bîk lo kher mai, a rawn zuan dâwn tih a hrethiam nghal a.

mahse 'Leh' pawh ati hman lo, rang tak hian arawn phe leh zuai a, keitê chuan a zuan zui lehnghap a.

Mitkhap kâr pawh a nilo hial ta ve ang..!

Chhuana chuan chu keite koham zet ina arawn bawh rual chiah chuan alû ah lo man in a bul chiah a thingkûng vuak nan chuan alo hmang a, Keitê chu a hrâm ṭhawt a, tho leh tûr awm tawhlo chuan a zal ta dêr a.

Chhuana chu arûm hawk a, chutia a chêtdan mak tak mai chu mak atih hmel kher mai, A bula keite ruang chu angaihna hriatloh hmêl tak mai hian a thlîr a, a kut te chu maktih hmel deuh hian a en vêl thûl.

Eng emaw chen chutia a din reng hnu chuan a ṭhingṭhi hnawk a, a keite tihhlum ruang bul ah chuan thî hnuang hian nikhaw hrelovin a let zui ve ta a.

Rei pawh a nilo, Chhuana tlûkna lâi vêl hnim pik tak chu chunglam aṭang hian arawn êng riai riai a, a rawn êng telh telh a, chû êng aṭang chuan hmeichhe nui ri mawi tak mai hi a rawn chhuak a.

Sava thla zâp rî ang mai hi a rawn ri chhuak a, chû êng rawn chhuahna chunglam boruak aṭang chuan hmeichhia kawrvâr fual hâ, vûr ang mai a vun vâr thianghlim tak mai hi a rawn lang a, sava thlâ ang mai lian tak hi a hnungah chuan a invuah a.


A thlâ chu zâp in a rawn thlawk hniam zêl a, a ke thianghlim leh no tak mai chuan lei chu rap in, khawngaih thlâ la deuh hian thisen ina a bual nuaih chunga let reng Chhuana chu a thlîr vawng vawng a...

(End Chapter -1).

Comments

Popular Posts