PRECOGNITION (Hun Lo Awm Tûr Hriat Lâwkna)

PRECOGNITION (Hun Lo Awm Tûr Hriat Lâwkna) :
By Chester Ralte.


.Kan khawvel zau pui mai, tuifinriat chunga khawmual leh thliarkâr tam takah hian hnam hrang hrang tam tak an awm a. Mit a hmuh theih piahlam thila kan ngaihdân leh rindân pawh a in ang lo hlawm hle.

Mi ṭhenkhat chuan hun lo la awm tûr hriat lâwk  theihna hi thil awm ngei niin an ring a, khawvêla sakhaw lian ber ber hian an pawmpui tlat avângin hetuang rinna nei hi mi tam zâwk fê an ni âwm e.

Mizoram hi Kristian tam nia inchhâl ngat, Bible ringtu leh pawmtu deuh vek kan ni a. Kan Bible ngei pawh hi han keu ila, Genesis-a Pathian hrilhlâwkna aṭangin a inṭan a, Zâwlnei Samuela aṭanga Malakia thlengin hun lo la awm tûr hrilhlâwktu vek an ni. Kan Lalpa Isua Krista ngei pawh, tisa khawvêl leh thlarau khawvêla thil lo la awmtûr hrilhlâwktu ropui ber a ni. Mahse, 'Precognition' han tih hian 'Thuthlung Hlui' hunlai aṭanga an lo buaipui tawh, aîen leh dawithiamna chungchâng pawh a huam vek tih hriat a ṭha âwm e.

Aienthiam leh dawithiam nia inchhâl ṭhenkhat hi rin tlâk loh tak tak an awm a, chutih rual chiah chuan an zavaia mi bumhmang anga sawi vek chi erawh an ni hauh lo.Thil lo thleng tûr dik tak taka sawi leh puang lâwk an awm ve reng a, khawvel History- tlângtluan han thlîr hian chutiang mi chu engtik lai pawhin an awm ve niin alang.

Kum 1963 November ni 22 khân US President 35- na, John F.Kennedy- chu Dallas khawpuiah kahhlum a ni a, Mahse, President-a thlan anih tûr leh thah a nih tûr thu hi Kum 1956 May ni 13- chhuak, Parade Magazine-ah a lo chuang daih tawh a ni.

He Hrilhlâwkna puangtu Jeane Dixon-i chuan Kum 1960- presidential election, "Democrat-in hnehna an chang ang a, chumi(President) chu a term hmang zo lova thah emaw, a pisa a thi tûr a ni,'' tiin a lo ziak diam tawh a. Amah hi dârthlalang mûm (Crystal Ball Medium) leh kutze hmanga hrilhlâwk ṭhin a ni.


Jeane Dixon-i hian a ti fuh ve mai mai han ti dâwn ila, amah hi kum zabi 20- na laia American Astrologer- lár ber pakhat a ni a, Psychic rintlâk tak anga ngaih a ni tlat si. A thil hrilhlâwk zawng zawng zâ ah zâ dik lo mah se mipuiin an rinna tûr khawp a lo sawi dik tawh a, hei vâng hian zâwlnei der ti a hnâwl ngawt chi a ni bîk lo.

Hrilhlâwktu chuan ṭumkhatah thil tamtak a sawi ṭeuh thei a, a thusawi zînga tam zâwk (ṭhenkhat lo dik lo palh mahse) a thleng dik anih chuan hrilhlâwktu chu hmalam hun hre thei tih loh theih a ni lo.

Japan râl len lai khân kan ram ṭhenawm, Burma rama thlarau be pawp thei nia inchhâl pakhat in sâp sipai pathumte hmalam hun a hrilhlâwk sak a.

"Japan râl a hrân zual lai, British leh Japan sipaite inkhuainuai tum a Burma ram chhûnga an in chhêk tlut tlut lai khân, British sipai pathumin Thlarau be pawp thei ni a inchhâl Burmese pakhat an tawng fuh a.

Ani chuan an ṭhian thum zînga pakhat chu indona ah a thî anga, pakhat chu hliam tuarin ramdanga enkawl tûra thawn a ni ang a, pakhat dang chu an rama a hâw hnu-ah Burma ah kîr lehin nupui (Burmese) a nei dawn tih a lo hrilh a.

Hun aliam a, mak tak maiin British sipai pathumte nun chu thlarau be pawp theiin a lo sawi lâwk ang chiahin a rawn thleng dik ta vek mai a. Hei hi thil mak tak mai a ni a, thil thleng palh mai mai niin alang lo.

Hetiang chi hi Psychical Research- beitu mi pakhat in a ziak a, a ngaihnawm ang reng hlê.

Ṭum khat chu mi pakhat hian mangan hmêl takin a rawn pan a, "mi hun tawn tûr hrihlâwk thei ang chi hi ka pan ve a, ani chuan, Vawiin aṭanga chhiar a kum khat a tlin nî chiah ah i pa a boral ang. Sipai ah i ṭang anga ; mahse, i ṭang rei vak dawn lo anih hi, Kum naupangtê in nupui inei anga, fanu pahnih inei ang. Kum 26 inih in i thi dâwn a ni, min lo ti a. A sawi ang chiah chuan thil zawng zawng a thleng dik vek tawh a, tunah hian kum 26 chu ka tling ṭêp a, ka hlauthâwng lutukin ka rawn pan che a ni," a ti tawp mai a ni.

Ani chuan Psychical thiamna hmangin amah rawn pan tu thinlunga hlauhna awm chu a lo thâwi dam sak a, rilru nuam takin a hâw tîr ta a.

Rei lo tê ah a kum 26- tlinna piamchan alâwm a, piancham a lâwm hnû phei chuan a chunga thil ṭha lo thleng tûr anga hlauhthâwnna pakhatmah a nei tawh lo. Mahse, Piancham alawm hnû thla riat ah a rîlphîr nâ avângin a boral ta tho a ni.

Hetiang chi hi Psychical Research Society ho record- ah hmuh tûr a awm nual mai.

Psychical Research Record- bû a târlan thil ṭhenkhat chu hrilhlâwkna thleng dik ang chiah pawh ni lo. Mak tak mai a mihring rawn ṭanpui ṭhin tu, 'Guardian Angels'  an tih ang hi a ni mah zâwk.

America rama sipai Officer pakhatin a fa te pahnih Drama enpui tumin a hruai a, Mahse, Lemchan chhuahna hmun an va thlen chuan a beng bulah tu in emaw, "Naupangte khâ lemchan enpui suh, enpui suh," rawn ti chhên ang hian a hre tlat a. A ngaih a ṭha thei ta ngang lova, lemchan pawh en lovin a fate chu a hâwpui leh ta ringawt a.

Hemi zân hian an hâwsan tâk lemchan chhahna hmunah chuan kângmei nasa tak a chhuak a, mi 300- chuang zet an boral a ni.

London- damdawiin a Doctor- pakhat pawhin dam lo zai tûr a neih avângin hmanhmawh takin Car- a khalh a  Mahse, a hma chiah-ah chuan Car pakhat, muangchâng deuh mai hi a rawn tlân tlat mai a. Duh sela chuan chu Car chu awlsam takin a tlân pêlh mai theih a ni. Hetih lai tak hian a rilru ah chhiatna eng emaw lo thleng tûr ang  a hriatna hi arawn lût zawk a, A in sûn leh ta zâwk a.

Car muangchang tak mai chu a zui zêl a, rei pawh an tlân hmâ in a hmâ a Car chu Truck lian zet mai hian a rawn su ta bur mai le. Chu Car a chuang nufâ chu a hmunah an boral nghâl a.

Hmanhmawh avângin lo tlân pêl chu nisela Truck chuan amah zâwk chu a su ngei dâwn niin alang.
Guardian Angels chungchâng rinna hi khawchhak leh khawthlangah a danglam teh chiam lo. Judaism, Islam leh Zoroastrianism-ah pawh mihringte vêngtu Vantirhkoh hi chiang tak a sawi leh pawm a ni a, Kristian-te pawhin min vêngtu Vantirhkoh awm ngeiin kan ring bawk anih hi.

Genesis  bung 19-ah chuan Sodom khaw hremna lak ata an him theih nân Vantirhkoh ten Lot-a an tur sek thu leh a kut a an kaih hial thu kan hmu a ; Exodus 32:34-ah chuan Pathianin, " Ka vântirhkoh vin i hma a hruai zêl ang," tiin Mosia hnenah a sawi bawk a, Sâm 91:11- ah chuan Pathian thupêk a Vantirhkohte vên nih chungchâng târlan a ni bawk anih kha.

Tin Thuthlungthar lamah te pawh Matthai 18:10 ah te, Hebrai Bung khat ah te pawh kan hmu bawk.


Hetianga hriattir na/vên na ṭhenkhat erawhchu mumang hmang te in a ni bawk ṭhin a. Vawi tam tak mumanga thil lâwmawm leh ṭha lo thlêng tûr hmuh emaw hriattîr na hi Mizi pi leh pu te chuan 'Kelchal mangman' tiin an lo sawi ṭhin a. Hetiang hi ram tam takah a thleng chamchî reng a, ram hnufual leh sakhua na ina a khuahkhirh zual hmunah te chuan an ngawihbo pui mai ṭhin avângin kan hre lâr lo mai zâwk niin alang.

English nu pakhat chuan a mumangah a putea chu sakawr chunga a chuan lai a kawng laka thi angin a hmu tlat mai a. A mumanga a hmuh zêl dân chuan a ruang pawh in aṭanga mêl thum vêl laia hla ah a awm a, aputea hian meikhu rawng kawrchung a ha nghe nghe.

A putea ruang chu sakawrtawillailír hmangin inlamah an phur a, inchhûnga an zâwn lût lai thlengin a hmu a ni.

He mumang a man hmasak ber ṭum chuan a putea hi ala thi lo mai ni lovin ala hrisel ṭha hle a.

Kum hnih zet aliam hnû chuan a mumang ngai bawk chu a mang leh ta a. Kum hnih dang aliam leh a, a ngaitê in chu mumang bawk chu a mang nawn leh a. Chutianga ṭum thum ngawt a man hnu chuan a putea chu a thi ta tak tak a.
A thih dân leh thil awmdân zawng zawng chu mumanga a lo hmuh lâwk ang khân a thleng dik fai vek zu nia! He hmeichhia hian a mumang hi a putea a thih hma daih, vawikhat mumanga a hmuh na aṭang khân Diary- ah a lo ziak thlap a. Hei vâng tak hian a chanchin zirtu te pawhin a mumang leh thil lo thleng in mil dân hi tihpalh thil a thleng mai maiah chuan an ngai thei lo.

Carmel Reilly lehkhabu " True Tales Of Angels Encounters" ah chuan kan nunna chhan nân mai ni lo, nitin hian vantirhkoh te hi vêngtu Angel-angin  kan nunah an rawn inlantîr ṭhin a ni. A châng chuan mumang angin, a châng chuan Pathian pâwl a kan ṭawngṭai  laiin, a châng chuan mihringte thu in hriattîrna hmanrua leh chanchinthar hmang te pawhin. Tin, Tîsa tak pawhin an chêt châng a awm ve fo bawk.

Psychical  Researcher-te'n Precognition an pawm tlatna chhan chu, mumang vâng ni lovin, Scientific taka zirchianna vâng zâwk in a ni bawk. Research an neihna pakhatah phei chuan Precognition neitu chuan amah zirchiangtu in Card a phawrh leh tûr thlengin a sawi lâwk thei vek a, Vawi 3,789- zet a sawi dik chat chat theihna hi tihpalh thilthu anga sawi tum ṭalh ta ila, chance maktaduai tam tak zînga chance khat vêl ang a ni ang. He zirchianna aṭanga an hmuhchhuah tâk chu, thil hriat lâwk theihna hi Telepathy (ESP) ni lovin Precognition- a ni zâwk tih hi a ni.

He hun lo thleng tûr hriatlâwk theihna hi dâwt mai mai a ni lova, thil tak tak, thudik tak vek an ni. Amah erawh chu eng tia hriatlâwk theihna hi nei nge an nih tih hi a pawimawh lai ber chu a ni ang a.

Kan Bible ah ngei pawh Israel Lal Saul-a'n a hma hun a hre lâwk a tih theih hial ang, Aienthiam ruaiin Zawlnei Samuela- ang tak a kohchhuah tîr anih kha.

Tin, Thuthlunghlui zawng zawng hi Zekhelhna/ Entîrna mai a ni a, Thuthlunghlui ah chuan Pathian chu thlarau anga a awm avângin mitin hnenah a inpuang ngai lova, mihring hnena a sawi duh chu Puithiam te leh Zâwlnei te hmang a (indirect)/ kaltlanga sawi in a inpuang mai ṭhin a. Chuvangin Thuthlung hlui hunah khan Zawlnei an neih ngei ngei angai a ni.

Tin, An sualna leh an bawhchhiatna ah te pawh Pathian hmaah ngaihdam an dil thei lova, Puithiam kaltlang in, Puithiam in an sual a thâwi sak angai leh te te a ni.
Thuthlungthar ah erawh chuan Isua chuan Direct a amah kan biak theih nan  kan tân Puithiam hna a thawk a, Puithiam hnena kan sual thâwi ngai tawh lovin Direct in amah kan be thei a, ngaihdam pawh kan dîl thei ta a ni.

Tichuan Thuthlunghlui a Zâwlnei te puanlâwk te chu amah Isua ah chuan a tâwp ta vek a, Zawlnei hnena Pathian a inpuan a, zawlnei te'n a keini mihringte min hrilh leh kher ngai lovin, Isua ngei chu kan thinlungah a awm ta zâwk a.

Tin, Kan Bible ah ngei hian kan hma hun lo thleng tûr chu a in ziak vek tawh a, Tuna zâwlnei te hnena Pathian ina a sawi ṭhat leh ngai tawh lo tûrin, Khawvêl tâwp hun piah lam, Khawvep thar chungchâng te, kan hun tawn chhoh dân tûr thlengin ziak vek a ni tawh a. Chuvangin Tun hnu a kan hma hun lo puanlâwk kha angai tawh lo a ni.

Christian kan nih a, Bible ringtu kan nih chuan kan hmalam hun tûr hre tûrin mî thusawi ni lovin, Kan Bible ngei hi kan rãwn tûr a ni dâwn lâwm ni. Bible bâk leh a chuangliam inlârna leh mumang mai mai chu eng tirhkoh Zâwlnei der te an ni tih hi kan hriat angai a ni.

Setana- hi thil tithei tak mai a ni a, khawvel kalphung leh mihring nun che vel a hriat ve kîlhkêlh avâng hian kan duhzâwng leh lawm zâwng ang zêlin kan thinlungah hna a thawk in a inlâr ve ṭhin a
Hmalam hun hre lâwk thei tam tak te thusawi ber chu Khawvel hmalam hun tûr ngawr ngawr te, mî nun che vel chungchângte a ni mai a. Chu chu thlarau nun châwm lo, mihring rilru sûkthlêk na kâwi vêl mai mai an ni.

Thil mak kan ngaisâng a, chuvâng chuan thlarau nun piah lam, kan khawsak phung mil zêl a bumin kan awm a, chu pawh chu Bible chuan a lo sawilâwk ani lâwmni? 'Zâwlnei der te' lo chhuah tûr thu a lo sawi tawh kha.

Hmalam hun hriattheihna te, Mumang a thil hmu lâwk thei ang te hi chu thlarau nun chãwm lo, Setana pawh ina a tih theih ve a ni a, Pathian aṭanga chhuak an ni lo a, amah erawh chu thil tak tak a ni a, dâwt a ni hauh lo tih erawh kan pawm a ngai a ni..

Ka la hriatreng pakhat chu, Kan naupan zual lai deuh khân kan vêng ami, hmeichhe pakhat, chhül lam ṭha lo hi a bo a, khawtlâng pawhin hun rei tak an zawng a, mahse an beidawn avângin kan kawmchhak lawk a Vai putar, hetiang lam hre thei an tih ang chi hi ka pa te ho chuan an han râwn a.

Chu putar chuan, Durtlang Leitan khâm ah pûk ah a awm  a lo ti a, Mahse chulai hmun chu hah takin an zawng a, khâm chhengchhe kârah lâwn in hmuh ngei tumin an bei a, mahse an hmu lo.

Ani, A mibo nû erawh a bo tirh khân Champhai lam pan MST Bus- ah a lo chuang daih chu niin.