REINCARNATION (PIANNAWN LEHNA)





Khawchhak ram tam záwk chu khawthlang ramte ngaihdân ang tho va, " Thlarau khawvel a awm ringtute an ni. Amaherawh chu, thlarau tãwpna(chatuan ram) chungchângah erawh ngaihdân a inang lo hle thung. Khawthlang lam mite'n, 'mihring chu thih hnuah vânram emaw, hremhmunah emaw a tâwp dâwn,' an tih chu khawchhak ram tam takte sakhaw rindân nen a inpêrsan ve leh tlat.

Khawchhak lam ramte hi chu Buddhism, Hinduism, Jainism, Taoism leh Confucianism lam zuitu te an ni tlângpui a, heng ho rindân leh zirtirna aṭanga lo chhuak hi a ni ber bawk.

A mal tê tê a an zirtîrna chhui zau dawn  chuan tam tak sawi tur a awm a, mahse  hêng sakhua te hi an zirtirna tlangpui a in an hlawm avangin a tlangpui leh a ngaihnawm dân tûrin kan    khâikhâwm mai dâwn nia.

Hêng khawchhak lam sakhua rindân leh zirtirna ah chuan  thih hnuah - thlarau - khawvel, hremhmun emaw, ramsa/ransa leh mihring vek anga piangnawn kual zêl tûr angin an ngai.


. Piannawn leh rinna hi Asia khawmualpuiah a lâr hle na chungin, hmasâng Greek mite hunlai aṭang tawh khân khawthlang ram ṭhenkhat ah pawh an lo pawm daih tawh a ni.

Kan nun hmasa ( tuna nun hi tu emaw thih hnu a lo piang nawn leh ang) hian nun hmasa kan neih leh neih loh chunhchangah pawh ngaihtuah tûr tam tak a awm.

Ṭhenkhat chu khawi hmun emaw an thlenin, chû hmun chu tûnhma a an kal tawhna ṭhin ang thân a hriatna an nei a, mit a an hmuh thil leh in te chu ( tûnhmâ a hmu ngai miah si lovin)   hmû leh kal tawh ṭhin anga hriatna a lo awm ṭhin.  Chû'ng thilte chu, tun nunah, nun hmasa a hlimthlâ te a rawn inlâr vâng niin mithiam ṭhenkhat te chuan an ngai.

Amaherawh chu, chutianga ngaih/ hmuhna chu (French ṭawngin 'Deja Vu' an ti.) ngaihruatna mai zawng a ni lo. Hun kan hman mêk a kab hmuh leh tawnte nên pawh engtinmah khaikhin rual loh hriattheihna mak danglam tak a ni a, awlsam taka hrilhfiah mai chi anih a rinawm loh. Chutih rualin, nun hmasa awm anga ngaite erawh chuan 'nunhlui hlimthla' a ni anti ngei ang.

A taka hmuh tur awm reng si, mak dangdai deuh mai chu naupang ṭhenkhat te'n kum phû lova hriattheihna dangdai tak an nei ta ṭhin hi a ni. Tin, kum naupang tak chung a Science leh Philosophy thuril tak tak ziak ta te pawh an awm bawk a, mahse chungho te chuan zirna emaw an nei ngai chuang silo.










.Switzerland ram ami pa pakhat chu a naupan lai aṭangin a thluak a chaklo hle a, a chhûngte'n theihtâwp chhuahin siam danglam tum ve ṭhin mah se, engmah lovah a chang zel a. Tichuan, ziak leh chhiar thiam lovin pa chhâw tak a lo ni chho a, mahni pawh in enkawl zo lovin kum 46 mî anih in a thi ta a. Mahse a naupan lai a aziah Water Colour Painting- te chu Euro khawmualpui ah te chuan a lâr ta êm êm thung a, Lemziak thiam pui pui ten a thil ziah chu an fak hlê a, England Lal George IV - ngei pawh khan a lei ve nghe nghe a ni.

Hetiang hian mi ṭhenkhat chuan beihpuithlâkna leh tumna nei êm êm lêm chuang lovin thiamna mak leh sâng tak tak an nei ṭhin a, chu chu chhûngkaw inthlahchhâwnna nên inkungkaihna na a awm chuang bawk si lo. Hêng ang thil te hi piannawn lehna ringtu te chuan 'nun hmasa a fin tawhna a chhawm nung zel' an ti ṭhin. Amaherawh, chû thil chu mihring te hian nun hmasa kan nei a ni tih finfiahna ṭha takah erawh a hmantlâk a rinawm lêm chuang loh. Mahse chumi avâng erawh chuan an rindân hnâwl sak ngawt chi a ni chuanglo.

Tin, Piannawnleh chungchang ringtu zînga a tam zâwk chu mahni nun hmasa hre lêm lo an ni bawk a, nun kan hman mêkah pawh hian kan tih tawh leh hriat tawh ngeite pawh hrechhuak leh thei tawh lova theihnghilh daih thil te a awm nual mai. Chuvang chuan nun hmasa kan hre thei lo/ theihnghilh a nih pawh hi thil ni thei lo chu a ni bîk lo. Naupanlai thil tuna kan hriatchhuah leh theihte chu 5% bâk a ni lo tih a chiang a. Thil chhinchhiah theihna chu mihring thluakah a innghah avângin, thluak in hna a thawh theih tawh loh rualin a hriatna leh a thil chhinchhiah zawng zawng chu an bo nghal vek a ni. Tin, Piannawn lehna chungchângah hian Nun hmasa hre theitu mi chithum an awm a, chi khatna chu nunhlui/nun hmasaah khan tu tuemaw a lo nih tawh thu an sawi ṭhin. Nun hmasa nei anga inchhâlte zîngah khawvel hriat hlawh milâr leh ropui tak takte pawh an tel nual a.


.Chu'ng zînga ṭhenkhat chu Julius Caesar, Akbar, leh Plato-a angte hi an ni hlawm. Napoleon-a khan râl a beihin, " Lal Suleiman-a ka nih hi, tunge ka nih in hre lo ami," a ti chiam chiam ṭhin. Lal Suleiman-a hi 'Suleiman the Magnificent' ti a hriat lâr a ni bawk. Ottoman Empire-ah kum 69(1494-1566) zet Sultan a ni. Sultan dang zawng zawng te aiin a lal rei bawk Nun hlui/nun hmasa hre thei anga in sawi ṭhenkhat te chu indâwi mut aṭang ten a ni a, chubâk ah thlarau be mî Medium- te hnen aṭang te pawn an hre thei ṭhin bawk. Indâwi mut(Hypnosis) ah chuan, tu emaw in dâwi mut a nih hnu chuan a nunhlui hmasa ah a kîr leh a, chuta a thil hmuh leh hriat zawng zawngte chu dâwimut thiam hnenah a hrilh leh vek ṭhin. A eng emaw zâwng tak chuan in dâwi mut hi a dikna lai a awm ve tho a, a dâwi mu tuten a lêt zâwngin an ngaihtuahna an kal tîr a, panlai nun thleng ten an hre chhuak ta ṭhin a ni.


Piannawn lehna chungchang ah hian Indâwi mutna aṭanga nun hmasa hre leh te tam tak an awm a, an chanchin pawh tam tak chhinchhiah ni mahse sawi vek sen erawh a ni lo. Engpawh nise, psychical researcher te chuan an mi dâwimut a nunhlui chhuizui chu ṭha anti tehchiam lova. Hê'ng thil ah hian Hypnotist- te hi eng emaw zâwng tak chuan a inrawlh tel ve tlat ni hian an ngai tlat bawk.

 Asia khawmualpui a kum tam tak lo khawsa tawh, English researcher Francis Story-a sawi dân chuan piangnawn leh anga insawi a hmuh tawh zînga mahni nunhlui sawichiang thei ber chu Ma A Nyo-i, Dabein khua, Rangoon, Burma a mi a ni. Debein- khua aṭanga hla lo têah 'Shwe Taung Pan' khua a awm a. Chu khua a loneitu U(pu) Pho Yin-a leh Daw(pi) Te Te Hmin-i te chuan fanu duhawm deuh mai, 'A Nyo-i ' an nei a, hun aliam zel a, A Nyo-i pawh chu a lo ṭawng thei ve ta a.
. A nu leh pa te hnenah, "Shwe Taung Pan- khua ah min hruai rawh u, A Nyo-i ka ni lova, ka hming chu Ma Phua Chin-i a ni. Kan khua ah min kaltîr rawh u" tiin a ngên chamchî reng ṭhin a. A tîr chuan, A Nyo-i naupang suangtuahna leh ṭawng satliah ah an ngai a, Mahse A Nyo- in a a sawi zin êm avângin a nu leh pa te chuan Shwe Taung Pan- khuaah chuan an kalpui ta a. An va thlen chuan A Nyo-i chuan a nunhlui a an in leh lo awmna chu a pan ding nghâl chat a. Kawnga an hmuh, lo leh bâwng ṭhenkhat chu a kâwk a, an tâ anih thû a sawi bawk a ni.

In an thlen chuan Ma Phua Chin-i nû leh a unau pahnihte chu a ko dik chat a, a nunhlui zawng zawng pawh dik takin a sawi lêt leh vek a ni. Hei hi Shwe Taung Pan- khaw mi te pawh in mak an ti hle a, A Nyo-i hi an khaw mí boral ta Ma Phua Chin-i ngei a ni tih khawpum huap a nemngheh a ni nghe nghe a ni.


 Tin, India ram a lâr tak mai New Delhi a hmeichhe pakhat " Shanti Devi" chuan sumdâwng nupui piangnawn leh a in sawi a, A chhûngte hnênah chuan, a nun hmasa chanchin a hrilh fo ṭhin a, a in sawi dân chuan puanthán zuartu nupui a ni a, a hming chu ' Lugdi-i' a ni. A chênna ṭhin Mathura khuaa an address, an in awmdân leh pianzia zawng zawng pawh a sawi thei vek a ni.

Shanti Devi-i chhûngte hi Muslim sakhaw ringtute mah nise, thil hrezau leh hawiharh tak, Hindu sakhaw serh leh sâng pawh eng emawvchen hria an ni a. Hetia an fanu in thil mak tak takba sawi fo avâng hian Mathura khua ah chuan an hruai ta a. An rual hian an fanu thusawi fiah tumtu mi 15 laiin an zui bawk. Mathura khua an thlen chuan Shanti Devi-in hma a hruai a, nun hmasa a an in nia a sawi lam chu a pan ding chat a. Inchhûnga an luh hmâ in pindan leh a chei dân zawng zawng a sawi leh phawt a, an lût chauh a. Inchhûnga an han luh chuan a thusawi chu a lo dik vek a ni.

Tin, Mak leh tak mai pakhat chu Alaska State-a Tlingit Indian hnam te rindân hi a ni. Tlinglit Indian- hnamte chuan nun hmasa hre thei naupangte chu an damrei ngai lo tiin ngaihdan puithu tak an nei a. Chutiang anih avângin naupangte chu nun hmasa sawilo tûrin an duh a, sawi lo tûrin an khap hial zâwk ṭhin. A châng phei chuan piangnawn leh anga insawi naupangin nun hmasa a achhûngte hnena hruai tûra an ngen te hian naupangte chu an zilhhau va, kut hial an thlâk ṭhin bawk.

Mahse hêng thil mak hi piannawn lehna ni lovin, thil âtchilh leh ngaihtuah zâwng te avânga in ngaihbelna mai mai a ni ti an awm bawk a. Psychical Research record-a chhinchhiah theihnghilhna chungchânga thil thleng pakhat hi han târlang lawk ila. Medium(mitthi thlarau be ṭhin) nu pakhat chuan 'King Richard II'- hunlâi a lal chhûngkaw zînga mi angin a insawi a, lal chhûngkaw inchei leh awmdân angin a awm ta a. Mahse, chû'ng zawng zawng chu Kum 12 a nih laia a lo chhiar tawh lehkhabuah a lo in nghat reng tih hriatchhuah a ni leh ta a ni. Naupang chuan a nun hmasaah engtin emaw in a awm tih a sawi chu tûnhma a lehkhabu a lo chhiar tawh thil nen a inmil tih chiang takin finfiah theih ni ta se, chutah naupang case chu târlan tâk piangnawn leh te ziarang nen a in mil anih chuan chu naupang chu piangnawn leh ni lo anga hnâwl ngawt chi a ni a ni hauh lovang A tlukpui chu, naupangin hmâna a chhiar /hriat tawh thawnthuah chuan nu leh pa thuawihloh vânga harsatna tâwk ta chanchin lo ni ta se, piangnawn leh anga inchhâl naupang sawi a nun hmasa chanchin pawh chu nu leh pa thu awihloh vânga harsatna tâwk ta ang chi te a nih ve bawk chuan, a thawnthu hriata harsatna leh a nun hmasa a harsatna tâwk anga asawi te chu kimchang takin a inmil em tih ngaihtuah a ṭûl. Engkim a lo inang vek anih chuan finfiah leh sawifiah har tak a ni ve tho ang.


Sawi tûr tam tak awm mahse duhtâwk phawt ila, a tâwp ber ah chuan He piannawn lehna hi khawvel sakhua ah chuan an awm vek a, mahse an ngaihdan leh zirtir dan te, an hriat dân te erawh a danglam hret hret chauh a ni.

Hindu ho chuan Mifel tak chu Hnam ṭha Brahmin emaw ah a piangnawn leh a, misual tak chu ramsa ah te, rannung ah te apiang nawn leh ṭhin ah an ngai a, chu chu he khawvel thihsan hnû a he khawvel bawk a piannawn/ nunbul ṭan ṭhat lehna a ni a. Christianity ah erawh thihna tem lova Piannawn lehna kan in zirtir thung a, mahse an thu zirtir leh kalhmang chu a in ang chiah tho si a ni.

Tin, Tunlai khawvel ṭhang zêlah hian hetiang thil hi kan la tawn tûr leh beisei tûr pakhat a ni ve bawk a, Setana hian hnam dang nundan leh kan nihloh pui sakhua mil in min bum a tum rêng rêng lova, kan nihna chiah chiah, kan rilru put hmang leh nundân ang chiah zelin min bum atum tih hi i hre thar leh teh ang u.

 Hindu ho chu an sakhua mil in bumin an awm a, piannawn lehna an inzirtir dan ang chiah in Hindu sakhua hnam chêng kerh ah hetiang piangnawn lehna hi a thleng tam ta deuh ber zel a, Christianity zirtirna piangnawn ang chuan a thleng ngailo, an hnam leh sakhaw rindan, an ngaihdan leh rilru mil in a thleng a, bumin an awm a ni.

Christian hrim hrim ah pawh Mizo te hi puithuna âtthlak tak tak âtchilh huam huam leh fiah ngamlo tâwk vel a thlarau chang sang inti kan ni a, Kan thlarau chan a sãng ti chung rengin thlarau awmzia kan hre lova, pawl leh ho hran neiin kan kal darh chum chum zel a nih hi. Chuvangin engpawh nisela, Bible hi ring tlut mai ila, khawvel a hmâwr tawh a, thil mak leh danglam tam tak alo la chhuak zel ang, chu chu Bible ina a sawilâwk a ni.

Miin chumi khami piangnawn leh chu ka ni tiin taksa tihdamna theihna te leh thlarau danglam bîk chang a nih chuan Bible chhiar la, Piannawnlehna hi Bible chuan thinlung zawng zawng a Krista hnena inpumpêkna leh Rilru zawng zawnga Krista rinna hi Piannawn lehna chu a ni tih i hre thei ang.

Thil mak chu a behbâwm mai a ni a, a tak a kha a pawimawh chu a nih avangin mi thusawi leh thil danglam bík chu Bible aṭanga finfiah zêl hi Christian te tihtûr pakhat a ni.

Hmanni lawk ah, Kelkangah Harhna a thleng tiin an kal a, Kelkang a sawntlung lei an ei a, damna an ti anih kha, Mahse Kelkang Sawntlung chauh kha damna a nilo a, Kelkang harhna avanga Kelkang a sawntlung kha Pathian in tidamna atan mal asawm bîk pawh a ni lo. Hun laihawl a vêl a Christian ten a Dawithiam ti a an puh a, an hâlhlum vak vak Druid- hnam ho te khan kum sângkhat chuang liam tawh ah khân Sawntlung lei hi pumna, Kawthalo leh eng eng emaw damdawi ah aṭha tih an hria a damdawi ah an lo hmang daih tawh a ni. Engpawh nise duhtâwk phawt mai ila.

 (NB : He a ziaktu ngei pawh hi Greek Pasalṭha Achilles-a piangnawn leh ah a in ngai ve tho...haha)

Comments

Post a Comment

Popular Posts