GREEK MYTHOLOGY | Helen Of Troy




- By C.Lalnunchanga

 
Thawnthu mai ni mah se, Helen-i hi khawvêla nula hmeltha ber ang hial chhâl zu ni teh fo va. A hming lemah ‘Lady of Sorrows’ tite pawhin an ko. Spartan lal Tyndareus-a nupui fa a ni. Greek thawnthua pathiante zinga ropui ber Zeus chuan Tyndareus-a nupui Leda-i chu a ngaizawng a, vatâwkah changin Leda-i chu a rim a, a thlêm thlu a. Zânah Tyndareus-a chuan a nupui chu a pâwl bawk a. Chutichuan Leda-i chu a lo rai a, a fa pai chu hring lovin, vatâwk angin a tui a, phir pali, hmeichhia pahnih, Clytaemnestra-i leh Helen-i te, mipa pahnih, Castor-a leh Polydeuces-a te a keu va. Helen leh Polydeuces-a te chu Zeus fa an ni a, Clytaemnestra-i leh Castor-a te chu Tyndareus-a fate an ni thung a.

Helen-i chu a lo nulat chuan a hmeltha em em mai a. Athens lal Theseus-a’n kum 12 a nihin a Sparta khawpui atang chuan a ru chhuak a. Mahse, a unaute pahnih chuan an va laksak leh a. Indona nasa tak a chhuah phah a.

Hetia Athens atanga an lak let leh hnu hian Greece rama lal fapa zawng zawngin Helen-i chu an rim ta a, nupuia neih an tum vek mai si a, a pa Tyndareus-a pawh a mangang hial a. Helen-i rimtute zingah chuan Greek pasaltha hmingthang, mi fing leh thal kah thiam Odysseus-a pawh a tel ve a. Ani chuan Helen-i chu nei thei dawn chuanga a inhriat loh avangin Helen-i unaunu (cousin) Penenelope-i a beisei ta zâwk a. Tyndareus-a hnênah chuan Penelope-i pa hnena palaisak turin a ngen a, chuvang chuan Tyndareus-a chu thurâwn a pe a. Odysseus-a thurâwn angin Tyndareus-a chuan Helen-i rimtute hnenah chuan, “In zavaiin ka fanu hi nupuia neih in duh theuh va, chuvâng chuan nakinah buaina a chhuak ang tih ka hlau em em a. Buaina a chhuah loh nân ka lakah thu chhechhamin thu in tiam vek tur a ni. Chhia in chham hnuah in zinga a duh ber Helen-i chuan pasalah a thlang ang. Helen-i’n pasal a thlan hnua a pasal tibuai an awm chuan, tangrualin Helen-i pasal chu in tanpui tur a ni. Nakin zelah Helen-i vanga buaina a awm reng rengin, a pasal chu in thlahthlam hauh tur a ni lo,” a ti a. Tyndareus-a duh angin Greek lal fapa zawng zawng chuan chhia an chham vek a. An chhechham nghehzia entir nan Tyndareus-a chuan sakawr a pe vek bawk a. Chumi hnuah Helen-i chuan a duh ber Menelaus-a chu pasalah a thlang ta a ni. Tyndareus-a thih hnuin Menelaus-a chu Sparta lal a lo ni ta a. Vawi khat chu Troy lal fapa Paris-a chu Sparta-ah chuan a va zin a. Hetih lai hian Menelaus-a chu Crete-ah a pu Catreus-a vuinaa a kal bo lai a ni a. A pasal awm loh hlanin Paris-a chuan Helen-i chu rangkachak tam tak nen a ru chhuak a, Troy-ah a hawpui a. Hetia a tlanpui mai theih nachhan hi hmangaihna pathiannu Aphrodite-i’n Paris-a chu a tanpui vâng a ni a. Sawi dân thenkhatah chuan Paris-a chuan Helen-i chu a pawngsual hmasa phawt a ni an ti.

A pa hnena thu an lo tiam tawh avângin Greece ram lalte chuan Helen-i chu lak let leh tumin Troy chu an run a. Khawvela indona hmingthang Trojan indona chu a lo chhuak ta a. Hetah hian Greek ram pasaltha tam tak, Achilles-a te, Diomedes-a te, Ajax-a te, Odysseus-a te pawh rammutnaah hian an tel a. Greek indomite hotu ber chu Menelaus-a unaupa Agamemnon-a a ni a. Tin, Agamemnon-a hi Helen-i laizawn Clytaemnestra-i pasal a ni bawk. Amah la kir leh tura Greek sipai leh Trojan sipaite indo lai chu Helen-i chuan kulh chhung atangin a lo en a, Greek sipai zingah chuan a nutate pahnih, Castor-a leh Polydeuces-a te chu a hmu a, a lungchhe em em a, a tap zawih zawih hial a.

Trojan indona chuan kum sawm a awh a. Achilles-a leh Troy lal fapa, Paris-a unaupa Hector-a te inrâldeh te, Achilles-a’n Amazon lalnu Penthesilea-i leh Ethiopian lal Memnon-a a thah thu te, Troy khawpui chhung an luhna hmanraw pawimawh tak ‘Trojan Horse’ an tih te, Diomedes-a leh Trojan lamtang Glaucus-a te chanchin chu tun thlenga khawvelin ngaihnawm a tih thawnthu a ni a. Thal kah thiam Philoctetes-a’n Hercules-a thalin Paris-a chu a kâp fuh a, thalah chuan tûr tah a ni a. Paris-a tihdamna chu Troy khawpuiah a awm lo va. Paris-a chuan ngaihzawng hmasa Oenone-i, Ida tlangah a nei a. Oenone-i chu leilunga cheng pathian chi khat, nymph a ni a, zawlnei leh tihdamna nei a ni a. Paris-a nena an inthen dawnin Oenone-i chuan, “Nakinah min mamawhna i la nei leh dawn a, chutih hunah chuan Phrygian ngawpuiah lo kal la, nangmah tihdamna tur thing a awm a, ka lo tanpui ang che,” a ti a. Paris-a chuan hliam na tak a tawrh hnuin a ngaihzawng hlui awmna Phrygian ngawpui chu a pan a, a tanpuina a va ngen a. Mahse, Oenone-i chuan, “Engati nge nangmah tidam turin i nupui Helen-i hnen i pan mai loh, ani chu kei aiin i duh zawk a ni lâwm ni?” a lo ti ve tlat sai kal tawh si a. Chutichuan ramhnuaia thi turin a kalsan ta a. Paris-a thi tur chu a thlaphang hle a, Oenone-i aia Helen-i nupuia an neihtir avangin pathiante chu a dem a, “Eng aiah nge heti tur hian ka chungthu in lo ruat ni?” tiin ânchhia a lawh a. Nimahsela, Oenone-i chuan Paris-a chu a la hmangaih reng a, thi tura a kalsan ta ringawt chu a inchhir em em a, tanpui turin a kir leh a, mahse Paris-a chu a lo thi hman tawh si a. Oenone-i chuan Paris-a ruang chu meipuiah a hâl a, amah pawh meipuiah chuan a zuang lût ve ta a ni.

Paris-a thih hnuin Paris-a unaute pahnih Deiphobus leh Helenus-a te’n Helen-i chu an inchuh leh a, nasa takin an inhnial thinrim a. Deiphobus-a zawk chuan Helen-i chu a pawngsual a, nupuiah a nei a. Helenus-a chu Ida tlangah a tlan bo va, Odysseus-a’n a man a, Troy khawpui an lâk theih dân tur a zâwt a. Helenus-a chuan, “Khawpui chhunga Palladium awmna in thlen a, in thunun theih chuan Troy khawpui chu in la thei ang,” tih a hrilh a. Palladium chu indona pathiannu Athena-i lim, Zeus-a’n Olympus tlanga pathiante chenna hmun atanga leia a paih a ni a. Troy lal Priama pu Ilus-a’n a lo chhar a, khawpuiah a la lut a. He milim hi an vawnhim chhung chuan Troy khawpui chu tihchhiat a ni dawn lo a ni.

Greek-ho chuan sakawr lem, ‘Trojan Horse’ an tih chu lian puiin an siam a. Trojan tuipui kam atangin an lawng zawng zawng nen an kal bo vek a, tuipui kamah chuan sakawr lem chu an hnutchhiah a, a chhungah pasaltha tam tak an tawm ru a. Trojan Horse an siam hian Greek pasaltha huaisen ber Achilles-a chu a thi tawh a. Trojan hovin sakawr lem an hmuh chuan pathiante thilthlawn pekah ngaiin khawpui chhungah an la lut a. Odysseus-a leh Diomedes-a te’n Palladium chu an va ru chhuak a, tichuan khawpui chu an la thei ta a ni. Sawi dân thenkhatah chuan Odysseus-a chu kutdawh lemah changin Troy khawpuiah a lut a, Helen-i chuan tu nge a nih a lo hria a, Palladium ru chhuak tur chuan a lo tanpui a, chumi hnuah Trojan Horse chu khawpui chhung luh nan an siam chauh va. Zanah sakawr lem chhung atang chuan Greek pasalthate chu an lo chhuak a, kulh kawngkhar an hawng a, sipai rual chu khawpui chhungah an lut thei ta a ni. Menelaus-a chuan Deiphobus-a chu a that a, Helen-i a hmuh chuan a thinrim hle a, thah ve nghâl a tum a, mahse a hmelthat êm avângin a that phal lo va, Sparta-ah hawpuiin nupuiah a nei leh ta a, hlim takin an awm a. Mahse, a pasal thih hnuin hmeichhe dang laka Menelaus-a fate chuan an nuhrawn chu an ngeih lo va. Rhodes lalnu Polyxo-i chuan Helen-i chu a hnena awm turin a sâwm a. Helen-i chuan a ring a, Rhodes-ah chuan a kal ta a, Polyxo-i chuan tha deuhvin a lo lâwm der a. Polyxo-i pasal Tlepolemus-a chu Troy indonaah khân a thi a. A pasal thih chhanah Helen-i chu puhin thing kungah Helen-i chu a lo khaihlum ta a ni. An thih hnuin Helen-i leh Menelaus-a te chu Zeus nupui Hera-i’n Greek pasalthate pialral, Elysian Fields-ah hlim takin a awmtir ta a ni.

Helen of Troy hi thawnthu angin sawi ni mah se, historian thenkhat chuan thil awm tak tak leh, Troy indona pawh kha a tak ngeia thil thlengah an ngai a. Troy khawpui pawh an lai chhuak leh a, hmelma tihchhiat ngei niin an sawi a. A mak leh ngaihnawm zawnga sawiin hmasang thawnthuah (myth) an chantir niin an ngai.

Comments

Popular Posts